VẤN ĐỀ SỬ DỤNG NIÊN HIỆU CÁC VỊ HOÀNG ĐẾ
Hán Vũ
Đế 汉武帝 là
người đầu tiên sáng lập niên hiệu, tổng cộng dùng qua 11 niên hiệu (1).
Các vị hoàng đế từ đời Minh trở về trước rất nhiều người có nhiều niên hiệu.
Người sử
dụng niên hiệu nhiều nhất là Võ Tắc Thiên 武则天,
tổng cộng có 18 niên hiệu (2).
Chu
Nguyên Chương 朱元璋 quy
định, mỗi một vị hoàng đế trong thời gian trị vì của mình chỉ dùng 1 niên hiệu.
Trước
thời Đường, thường dụng thuỵ hiệu ( x x đế) để xưng hô hoàng đế. Ví dụ như Hán
Vũ Đế汉武帝, Hán Hiến Đế 汉献帝,
Nguỵ Văn Đế 魏文帝 ..... Từ thời Đường trở về sau, dùng tương đối nhiều
miếu hiệu (x x tổ, x x tông) để xưng hô hoàng đế, ví dụ như Đường Thái Tông 唐太宗, Đường Huyền Tông 唐玄宗,
Tống Thái Tổ 宋太祖 .....
Sau thời Minh, nhân vì tính duy nhất của niên hiệu, mọi người quen dùng niên hiệu
để xưng hô hoàng đế, ví dụ như Sùng Trinh 崇祯
(niên hiệu của Chu Do Kiểm 朱由检), Khang Hi 康熙(niên hiệu của Huyền Diệp 玄烨),
Càn Long 乾隆 (niên
hiệu của Hoằng Lịch 弘历) v.v...
Do đặc thù của tình hình, Chu Kì Trấn 朱祁镇 của triều Minh có 2 niên hiệu (3), Hoàng Thái Cực 皇太极 (4) triều Thanh cũng có 2 niên hiệu.
Chú của người
dịch
1- 11 niên hiệu
của Hán Vũ Đế
Kiến
nguyên 建元, Nguyên Quang 元光,
Nguyên Sóc 元朔, Nguyên Thú 元狩, Nguyên Đỉnh 元鼎, Nguyên Phong 元封,
Thái Sơ 太初, Thiên Hán 天汉, Thái Thuỷ 太始, Chinh Hoà 征和, Hậu Nguyên 后元.
http://wap.exam58.com/wenhua/29586.html
2- 18 niên hiệu
của Võ Tắc Thiên 武则天
Quang
Trạch 光宅, Thuỳ Củng 垂拱, Vĩnh Xương 永昌, Tải Sơ 载初, Thiên Thụ 天授, Như Ý 如意, Trường Thọ 长寿, Diên Tải 延载, Chứng Thánh 证圣, Thiên Sách Vạn Tuế 天册万岁, Vạn Tuế Đăng Phong 万岁登封, Vạn Tuế Thông
Thiên 万岁通天, Thần Công 神功, Thánh Lịch 圣历, Cửu Thị 久视, Đại Túc 大足, Trường An 长安, Thần Long 神龙.
Võ Tắc
Thiên sau khi đương chính, lấy danh nghĩa Thái hậu lâm triều xưng chế dùng 4
niên hiệu. Sau khi làm hoàng đế Đại
http://www.xixik.com/content/07911355d4151f13
3- Hai niên hiệu
của
Chính
Thống 正统, Thiên Thuận 天顺
4- Hai niên hiệu
của Hoàng Thái Cực 皇太极
Thiên Thông 天聪, Sùng Đức 崇德
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 08/9/2021
Nguồn
THÚ THUYẾT TRUNG QUỐC SỬ
趣说中国史
Tác giả: Thú Ca 趣哥
Bắc Kinh – Đài Hải xuất bản xã, 2020