Dịch thuật: Tiền quân bắc Tế Liễu (50) (Đặng Trần Côn: Chinh phụ ngâm)

 

TIỀN QUÂN BẮC TẾ LIỄU (50)

前軍北細柳

Tiền quân đã đến doanh Tế Liễu phía bắc 

          Tế Liễu 細柳 / 细柳: Tức Tế Liễu doanh 细柳营, nơi đóng quân của tướng Chu Á Phu 周亚夫. Quân doanh này rất có kỉ luật. “Tế Liễu doanh” 细柳营 hoặc “Liễu doanh” 柳营chỉ quân doanh nói chung, và cũng được dùng để chỉ quân doanh có kỉ luật nghiêm minh.

          Năm Hậu Nguyên 后元 thứ 6 đời Hán Văn Đế 汉文帝, Hung Nô đại quy mô xâm nhập biên cương triều Hán. Triều đình nhậm mệnh Tông chính quan Lưu Lễ 刘礼làm Tướng quân, đồn trú tại Bá Thượng 霸上, Chúc tư hầu Từ Lệ 徐厉 làm Tướng quân đồn trú tại Cức Môn 棘门, uỷ phái Thái thú quận Hà Nội là Chu Á Phu 周亚夫làm Tướng quân, đồn trú tại Tế Liễu 细柳để đề phòng quân Hồ xâm nhập.

          Văn Đế đích thân đi uý lạo quân đội. Đến quân doanh Bá Thượng và Cức Môn, Văn đế đi thẳng vào, từ Tướng quân đến quan quân cấp dưới đều nghinh đón và đưa tiễn. Khi đến quân doanh Tế Liễu, tướng sĩ trong quân đều mặc giáp trụ, tay cầm binh khí sắc bén, giương cung giương nỏ kéo căng dây. Tiền đạo của thiên tử chạy đến quân doanh, nhưng không thể vào. Tiền đạo bảo rằng: “Thiên tử sắp đến!” Đô uý giữ quân môn nói rằng: “Tướng quân có lệnh, ‘Trong quân chỉ nghe mệnh lệnh của Tướng quân, không nghe chiếu lệnh của thiên tử.’ Qua một lúc sau, Văn Đế đến, cũng không thể vào được. Thế là Văn Đế phái sứ thần mang phù tiết, chiếu lệnh Tướng quân nói rằng: “Ta vào trong quân doanh uý lạo quân đội.” Lúc này Chu Á Phu mới truyền lệnh mở đại môn quân doanh. Quan quân canh giữ quân môn nói với xa kị tuỳ tùng Văn Đế: “Tướng quân có quy định, trong quân doanh không được cưỡi ngựa.” Thế là thiên tử nắm chặt dây cương từ từ bước vào. Khi đến giữa quân doan, Tướng quân Chu Á Phu cầm vũ khí chắp tay nói rằng: “Thần thân mặc giáp phục, đầu đội mũ khôi không thể quỳ bái, xin cho phép thần dùng quân lễ tham kiến hoàng thượng.” Thiên tử rất cảm động, sắc mặt trang trọng, tựa vào thanh gỗ ngang trước xe đáp lễ lại quan quân. Sứ thần hướng đến Chu Á Phu đáp rằng: “Hoàng thượng kính trọng uý lạo tướng quân.”

          Lễ nghi uý lạo kết thúc ra về, ra khỏi quân môn doanh Tế Liễu, quần thần đều kinh ngạc. Văn Đế bảo rằng: “Đó mới đúng là vị tướng quân chân chính. Những gì nhìn thấy trước đây tại quân doanh Bá Thượng, Cức môn đều giống như diễn trò. Tướng quân của họ nhất định chưa từng chịu tập kích bị bắt làm tù binh. Còn như Chu Á Phu, làm sao có thể mạo phạm ông ấy được.” Văn Đế khen ngợi một hồi lâu.

https://baike.baidu.com/item/%E5%91%A8%E4%BA%9A%E5%A4%AB%E5%86%9B%E7%BB%86%E6%9F%B3

          Câu 50, bản Chinh phụ ngâm Hán Nôm hợp tuyển in thiếu chữ “bắc”

Câu 50 này, bản diễn Nôm “Chinh phụ ngâm diễn ca” tương truyền của Đoàn Thị Điểm là:

Quân trước đã gần ngoài doanh Liễu (45)

                                                                              Huỳnh Chương Hưng

                                                                             Quy Nhơn 20/6/2021

Previous Post Next Post