LỄ HIẾN PHU TẠI NGỌ MÔN
Lễ hiến phu 献俘là nghi thức thể hiện rõ nhất sự uy nghi của hoàng triều, là nghi thức hoành tráng duy nhất do hoàng đế đích thân chủ trì tại Ngọ Môn 午门. Theo ghi chép trong Minh sử 明史 có 4 lần thực hiện lễ hiến phu, đều vào khoảng thời Vạn Lịch 万历. Lễ hiến phu vào năm Vạn Lịch万历 thứ 27 (năm 1599) là thịnh đại nhất. Năm đó, triều Minh giành được thắng lợi trong chiến tranh “kháng nuỵ viện Triều” 抗倭援朝, bắt được không ít tù binh là giặc lùn. Ngày 24 tháng 4 năm, hoàng đế Vạn Lịch đích thân đến Ngọ Môn, cử hành lễ hiến phu. Đời Thanh vào thời Khang Hi 康熙, Ung Chính 雍正, Càn Long 乾隆chiến sự tương đối nhiều, cũng thường cử hành lễ hiến phu tại Ngọ Môn. Một ngày trước lễ hiến phu, trên cổ các tù binh có tròng một sợi dây thừng màu trắng, trước tiên tế cáo Thái miếu và Xã Tắc. Trong lễ hiến phu, tại chính giữa chính lâu ở Ngọ Môn đặt ngự toạ, dưới hiên có lọng vàng. Nghi trượng lỗ bộ, bảo tượng được bày dưới thành lâu của Ngọ Môn, dọc theo hai bên và kéo dài đến Thiên An Môn 天安门. Trước Ngọ Môn, vương công đại thần, văn võ bá quan phân ban đứng chầu. Hoàng đế mặc long bào cổn phục, ngồi kiệu ra khỏi nội cung. Lúc khởi giá, Ngọ Môn gióng chuông lên; khi đến Thái Hoà môn 太和门, chiêng trống nổi lên, tấu nạo ca 铙歌 (tên nhạc khúc). Hoàng đế đến trước Ngọ Môn, đi men theo mã đạo 马道 đến ngự lâu rồi lên bảo toạ. Dưới lầu Ngọ Môn, quan viên Binh bộ thống lĩnh tướng hiệu, dẫn tù binh quỳ xuống. Binh bộ Thượng thư báo cáo: “Hiến phu!” Trong phút chốc nhạc trống nổi lên, pháo lễ nổ vang, Các quan đứng nghiêm, chúc mừng thắng lợi. Điển lễ quan hô: “Hành lễ!” Thế là dẫn hiến phu qua, để họ quỳ dưới đất . Quan viên Binh bộ dấng tấu: “Phụng chỉ bình định ..... địa, tù binh bắt được, kính cẩn dâng lên khuyết hạ, thỉnh chỉ.” Lúc này hoàng đế giáng chỉ, theo lệ đều là “hiến phu giao cho bộ Hình”. Có lúc cũng được xá miễn tại hiện trường, như thủ lĩnh của Chuẩn Cát Nhĩ 准噶尔Tân Cương 新疆 là Đạt Ngoã Tề 达瓦齐 làm loạn thất bại bị bắt, bị hiến phu ở Ngọ Môn, sau được hoàng đế Càn Long xá miễn, thậm chí còn được phong là Thân vương.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 20/6/2021
Nguồn
ĐỒ GIẢI CỐ CUNG
图解故宫
Tác giả: Định Giới 定界
Bắc Kinh: Bắc Kinh xuất bản xã, 2018