TÂY PHONG MINH TIÊN XUẤT VỊ KIỀU (25)
西風鳴鞭出渭橋
Trong gió thu, vung roi giục ngựa ra khỏi
Vị kiều
Vị kiều 渭橋 / 渭桥: Cầu sông Vị. Vị
kiều là từ gọi chung các cầu ở khu vực Trường An thời cổ, cũng phiếm chỉ cầu bắc
quan sông Vị 渭 ở phụ
cận Trường An 长安 thời
Hán, Đường. Có 3 Vị kiều: Trung Vị kiều, Đông vị kiều, Tây vị kiều.
Trung Vị
kiều 中渭桥 xây
dựng vào đời Tần, vốn tên là Hoành kiều 横桥.
Đời Hán gọi là Vị Kiều 渭桥, Hoành Môn kiều 横门桥, Thạch trụ kiều 石柱桥.
Sau xây thêm 2 cầu ở phía đông và phía tây, nên cầu có tên Trung vị kiều 中渭桥.
Đông Vị
kiều 东渭桥, góc phía đông chỗ sông Kinh 泾 và sông Vị 渭 hợp
nhau, được xây vào năm Hán Cảnh Đế 汉景帝 thứ 5 (năm 152 trước công nguyên).
Tây Vị
kiều 西渭桥, xây vào năm Kiến Nguyên 建元 thứ 3 nhà Tây
Hán (năm 138 trước công nguyên). nhân vì đối diện với Tiện môn 便门của thành Trường An 长安 nên cũng gọi là
Tiện kiều 便桥, Tiện Môn kiều 便门桥.
Đời Đường gọi là Hàm Dương kiều 咸阳桥. Vào thời kì này,
người Trường An đưa tiễn khách đa phần đến nơi đây chia tay. Cuối đời Đường phế
bỏ. Đời sau dùng thuyền hoặc dùng cầu nổi, hoặc mùa đông mùa xuân bắt cầu, mùa
hạ mùa thu dùng thuyền.
https://baike.baidu.com/item/%E6%B8%AD%E6%A1%A5
Trong Tái hạ khúc 塞下曲 (bài
3) của Lí Bạch 李白 có câu:
Tuấn mã tự phong tiêu
Minh tiên xuất Vị kiều
骏马似风飙
鸣鞭出渭桥
(Tuấn mã phi nhanh như cơn lốc
Chiến sĩ vung roi giục ngựa ra khỏi Vị kiều)
http://www.exam58.com/lbds/5499.html
Câu 25 này, bản diễn Nôm “Chinh phụ ngâm diễn ca” tương truyền của
Đoàn Thị Điểm là:
Thét roi cầu Vị ào ào gió thu (24)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 08/6/2021