HUYÊN GIÀ DƯỚI
GỐI GIEO MÌNH (3017)
Dưới gối: Tức “tất hạ”膝下. Con cái lúc còn nhỏ thường ở dưới gối của cha mẹ. Đối
với cha mẹ, lúc nào mình cũng xem mình như còn nhỏ. “Tất hạ” trở thành từ tôn
xưng cha mẹ, như xưng hoàng đế là “bệ hạ” 陛下,
xưng quan viên là “các hạ” 阁下, xưng bằng hữu là
“túc hạ” 足下. “Tất hạ” điển xuất từ thiên Thánh trị 圣治 trong
Hiếu kinh 孝经:
Cố thân sinh chi tất hạ, dĩ dưỡng phụ mẫu viết
nghiêm.
故亲生之膝下, 以养父母曰严
(Cho
nên con cái ở dưới gối cha mẹ, lấy việc phụng dưỡng cha mẹ làm điều tôn kính.)
https://baike.baidu.com/item/%E8%86%9D%E4%B8%8B
Huyên già dưới
gối gieo mình
Khóc than,
mình kể sự mình đầu đuôi
(“Truyện Kiều” 3017 – 3018)
Trong “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích,
ghi rằng:
Hiếu kinh: Thân sinh chi túc hạ.
孝經: 親生之足下
(Sách Hiếu kinh: Ở dưới gối cha mẹ sinh ra)
(Sài Gòn: nxb Sống Mới, 1960)
Xét: Bản “Kim Vân Kiều”
(Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích, câu 3017 và 3018 là:
GIEO MÌNH dưới gối HUYÊN ĐÌNH
Khóc than, KỂ LẠI sự mình đầu đuôi
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 27/4/2021