HỈ THẦN TRUYỀN THUYẾT
MÃN TỘC HỈ THẦN
Mãn tộc 满族có nền văn hoá xán lạn lâu đời, trong đó, yêu thích và
sùng bái điểu là một trong những đặc trưng của văn hoá Mãn tộc. Trong sự sùng
bái điểu của Mãn tộc, sùng bái chim Hỉ thước 喜鹊 là nổi bật.
Trong truyền thuyết thần thoại của dân gian Mãn tộc tồn tại hình tượng chim Hỉ
thước rất phong phú, còn tôn chim Hỉ thước
làm Hỉ thần.
Mãn tộc
cho rằng, chim Hỉ thước có năng lực tiên tri tiên giác, tính cảnh giác của chim
Hỉ thước khiến cho nó có công năng dự báo các việc. Nhân đó, trong truyền thuyết
thần thoại của Mãn tộc xuất hiện rất nhiều hình tượng người chỉ dẫn là chim Hỉ
thước.
Trong Đa Vưu Cách Cách 多尤格格, Đa Vưu Cách
Cách muốn tìm một người có khả năng chế phục đại bàng yêu tinh, lúc bấy giờ một
con chim Hỉ thước trắng như tuyết nói được tiếng người đã chỉ điểm bến mê cho
Cách Cách. Trong Nữ trấn định thuỷ 女镇定水, vợ chồng
Hoàn Đạt 完达, Nữ Chân 女真trải qua muôn ngàn
hiểm nguy đoạt về lại viên định thuỷ châu tiêu trừ thuỷ hoạn mà đã bị nghiệt
long cướp mất. Trong chiến đầu, Hoàn Đạt chết đi, biến thành một ngọn núi. Hai
mắt của anh biến thành hai con chim Hỉ thước, dẫn ba mẹ con nàng Nữ Chân tìm đến
chiếc búa của Hoàn Đạt, đồng thời ngậm mang đến mảnh châu nói cho Nữ Chân biết
viên bảo châu đã vỡ. Đôi mắt là khí quan vô cùng trọng yếu của nhân loại. Trong
truyền thuyết này, đôi mắt đã biến thành chim Hỉ thước, một mặt là nhân vì sắc
đen trắng trên lông chim Hỉ thước xen nhau tương đồng với sắc đen trắng của mắt
người, mặt khác là đặc tính sinh vật về sự cảnh giác của chim Hỉ thước, giỏi ở
chỗ thu nhận, đưa truyền tin tức khiến nó trở nên như thế. Đồng thời cũng nói
rõ chim Hỉ thước có địa vị trọng yếu đối với Mãn tộc.
Theo
truyền thuyết, Chim Hỉ thước có năng lực câu thông giữa người với thần. Mãn Tộc
phụng thờ Tát Mãn giáo 萨满教, cho rằng thần
linh cư trú ở trên trời. Chim Hỉ thước có thể tự do ngao du giữa thiên giới với
nhân giới, thế là chim Hỉ thước trở thành trợ thủ của Tát Mãn 萨满, truyền đạt tin tức cho nhân và thần. Trên vai áo Tát
Mãn của tộc Đạt Oát Nhĩ 达斡尔 láng giềng với Mãn tộc lại cùng thờ phụng Tát Mãn giáo,
có gắn con chim được làm bằng gỗ thông đỏ khắc thành, phần trên sơn đen, trắng,
ở cổ là sắc trắng. Đem chim gỗ dùng đinh vít gắn cố định trên một mảnh thiếc mỏng
có hình chữ 十 (thập),
mảnh thiếc đó được may dính ở giữa hai vai áo, đầu của hai con chim hướng vào
tai của Tát Mãn để truyền đạt tin tức cho Tát Mãn. Khi thần phụ vào thân thể
Tát Mãn, thần điểu sẽ chuyển động vòng tròn. Hình tượng chim có sắc đen trắng
xen nhau rất giống chim Hỉ thước. Chim Hỉ thước có năng lực câu thông giữa người
với thần biểu hiện trong truyền thuyết thần thoại của Mãn tộc, chính là hình tượng
sứ giả Nha thước 鸦鹊.
Trong
thần thoại nổi tiếng Tam tiên nữ 三仙女 của Mãn tộc, Phật Khố Luân 佛库伦nuốt
trái hồng mà Thần Thước ngậm, sinh ra tổ tiên Bố Khố Lí Ung Thuận 布库里雍顺 của
Ái Tân Giác La thị 爱新觉罗氏. Thần Thước là sứ giả do trời phái xuống. Theo Thanh Thái Tổ Võ hoàng đế thực lục 清太祖武皇帝实录, dưới núi
Bố Khố Lí 布库里 ở
đông bắc dãy núi Trường Bạch 长白 có một hồ nước rất
đẹp, tên là hồ Bố Nhĩ Lí 布尔里, ba tiên nữ từ trời
giáng xuống tắm gội trong hồ. Cô tiên lớn nhất tên là Ân Khố Luân 恩库伦, cô thứ hai là Chính Khố Luân 正库伦, cô thứ ba là Phật Khố Luân 佛库伦.
Lúc tắm xong lên bờ, một con Thần Thước ngậm trái hồng nhả lên y phục của Phật
Khố Luân. Màu sắc của trái tươi đẹp lạ thường, Phật Khố Luân thích đến mức
không nỡ rời tay, thế là ngậm trái hồng trong miệng. Lúc vừa mới mặc y phục,
không ngờ trái hồng lăn xuống bụng, Phật Khố Luân lập tức cảm thấy mình đã có
thai, vì thế không thể cùng hai người chị bay về trời. Chẳng bao lâu, Phật Khố
Luân sinh được một đứa con, đứa con này vừa mới sinh đã biết nói, tướng mạo lại
dị thường, cử chỉ kì lạ, đó chính là Bố Khố Lí Ung Thuận布库里雍顺, tổ tiên Ái Tân Giác La 爱新觉罗 sớm nhất của triều Thanh .....
(còn tiếp)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 22/4/2021
Nguồn
MÃN TỘC HỈ THẦN
满族喜神
Trong quyển
ĐỒ THUYẾT HỈ VĂN HOÁ
图说喜文化
Tác giả: Ân Vĩ 殷伟,
Trình Kiến Cường 程建强
Bắc Kinh: Thanh Hoa đại học xuất bản xã, 2013