利害之忍
(其二)
以羊诱虎, 虎贪羊而落阱; 以饵投鱼, 鱼贪饵而忘命
(忍经)
LỢI
HẠI CHI NHẪN
(kì nhị)
Dĩ dương dụ hổ, hổ tham dương nhi lạc
tịnh; dĩ nhị đầu ngư, ngư tham nhị nhi vong mệnh.
(Nhẫn kinh)
LỢI HẠI CHI NHẪN
(kì nhị)
Dùng dê làm mồi để dụ hổ, hổ vì tham ăn mà lọt xuống hố; lấy mồi để nhử cá, cá vì tham mồi mà mất mạng.
Chú của
nguyên tác
Tư Mã
Thiên 司马迁 trong
Báo Nhậm Thiếu Khanh thư 报任少卿书 có nói:
Hổ tại thâm sơn, bách thú chấn khủng, cập tại
hãm tịnh, dao vĩ nhi cầu thực.
虎在深山, 百兽震恐, 及在陷阱, 摇尾而求食
(Cọp
nơi núi sâu, bách thú không con nào mà không sợ nó; nhưng khi cọp rơi xuống hố
thì chỉ có thể vẩy đuôi mà xin thức ăn)
Sử sách
chép rằng, Thái Trạch 蔡泽 nói với Ứng Hầu 应侯 rằng:
Nơi mà thiên nga, tê giác, voi sinh sống,
không phải không cách xa chỗ chết, nhưng cuối cùng không tránh khỏi bị sát hại,
ấy là bởi bị cái ăn quyến dụ. Trình độ thông minh của Tô Tần không phải không đạt
đến chỗ tránh được cái nhục và tử vong, nhưng cuối cùng chết không theo mệnh, ấy
là bởi tham cầu danh lợi không biết đủ.
Trong Khổng Tùng Tử 孔丛子 có nói: Tử Tư 子思 tại nước Vệ, người nước Vệ câu cá bên sông, câu được con cá điêu 鲷. Lớn đến mức có thể chứa đầy xe. Tử Tư hỏi cá gì, người nọ đáp là cá điêu. Tử Tư nói: ‘Cá điêu là loại cá khó có được.Ông có cách gì mà có được vậy?’Người nọ đáp rằng: ‘Lúc ban đầu tôi buông cần, chỉ thả mồi lớn bằng cá phường 鲂, lúc bấy giờ cá điêu bơi qua, nhìn không thấy. Tôi liền đổi một nửa con heo làm mồi, cá điêu vừa thấy đã nuốt ngay.’ Tử Tư cảm thán rằng: ‘Cá điêu tuy khó có được, nhưng nhân vì tham ăn mà chết. Kẻ sĩ tuy giữ đạo nghĩa trong lòng, nhưng nhân vì tham lợi lộc mà chết’.
Yếu nghĩa
Hổ là loại động vật hung dữ dị thường, rất khó mà bắt nó, nhưng nó thường nhân vì tham miếng thịt dê mà rơi xuống hố do con người đặt ra; cá mắc câu, nguyên nhân cũng là do bởi tham miếng mồi câu. Nhân đó, khi cái lợi có thể có được, hoặc cái lợi có thể mưu tính được, nên nghĩ tới cái hoạ ẩn tàng, chớ có giống như con hổ rơi xuống hố, như con cá mắc câu.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 08/3/2021
Nguồn
ĐẠO ĐỨC KINH
道德经
(Xuân Thu) Lí
Nhĩ 李耳
Bắc Kinh Yên Sơn xuất bản xã