NGUYÊN HÌNH TÁO THẦN VÀ CÂU CHUYỆN VỀ
TÁO THẦN
Nguyên hình
Táo Thần
Táo Thần
灶神 là
nam hay nữ? từ xưa đã có những cách nói khác nhau. Nhìn chung các nhà Kinh học
cho rằng Táo Thần là một bà lão, hoặc một mĩ nữ. Lí Hiền 李贤đời Đường khi chú đã dẫn lời trong Tạp ngũ hành thư 杂五行书 nói rằng:
Táo Thần 灶神 tên Thiền 禅, tự Tử Quách 子郭, mặc áo
vàng, xoả tóc, từ trong bếp mà ra.
Trong Kính Táo toàn thư 敬灶全书 đại khái xuất
hiện vào đời Thanh thì cho rằng, Táo Quân họ Trương 张,
tên Đan 单, tự Tử Quách子郭, thuộc nam thần. Đông
Trù Tư Mệnh Định Phúc Táo Quân 东厨司命定福灶君 được thờ phụng trong tín ngưỡng dân gian Trung Quốc là
một đôi vợ chồng già cùng ngồi, hoặc một nam hai nữ cùng ngồi với nhau, tức tượng
Táo Quân và Táo Quân phu nhân. Tranh thờ Đông Trù Tư Mệnh Định Phúc Táo Quân
trong dân gian Trung Quốc thường là tranh một đôi vợ chồng già ngồi với nhau, tức
tranh Táo Quân và Táo Quân phu nhân. Xem ra bách tính Trung Quốc sợ Táo Thần
nam cô tịch nên đã thêm Táo Vương Nãi Nãi 灶王奶奶 (Táo bà) để thờ chung, thể hiện rõ tinh thần
“dĩ nhân vi bản” 以人为本.
Phong tục ở nông thôn gọi Táo Thần là “Táo Công” 灶公, cũng còn gọi là “Thuận Diện Công” 顺面公 để hài âm với “Tư Mệnh Công” 司命公. Sự sùng bái Táo Thần có lẽ bắt nguồn từ khi nhân loại phát hiện và lợi dụng lửa để xua đuổi thú dữ, nấu chín thức ăn. Nhưng đến lúc gọi là “Táo Thần” có lẽ sau khi hình thành gia đình, hoặc đã trải qua thời xây bếp nấu thức ăn. Thư tịch các đời đối với Táo Thần là ai thì cách nói không thống nhất. Có người cho là Viêm Đế 炎帝, Hoàng Đế 黄帝, Chúc Dung 祝融, Tống Vô Kị 宋无忌. Sau khi học thuyết Đạo giáo xuất hiện, Táo Thần biến thành vị Thần Tư Mệnh được Ngọc Hoàng Đại Đế phái xuống nhân gian để khảo sát dân tình, dân gian đại để cũng tiếp nhận thuyết này. Sự sùng bái Táo Thần lưu truyền rất rộng, đại giang nam bắc khắp nơi đều có, phong tục cũng tương đối thống nhất, như đều cho rằng vào ngày 24 tháng Chạp Táo Thần lên trời, cần phải hoá tranh tượng Táo Thần, cúng nước trong cùng bánh mứt để Táo Thần tâu những lời tốt đẹp.
Câu chuyện về
Táo Thần
Tương
truyền lúc Chu Nguyên Chương 朱元璋 còn nhỏ, nhà rất nghèo. Ngày nọ, bà mẹ của Chu Nguyên
Chương đang nấu cơm, bỗng nhiên có một con chim Hỉ thước bay vào nhà, kêu lên rằng:
-
Bà mẹ tức
giận nói rằng:
- Vạn vạn
niên cái gì, chớ có đùa ta. Ta thấy, 276 năm là được rồi.
-
Về sau, triều Minh quả nhiên chỉ tồn tại được 276 năm.
Huỳnh Chương Hưng
Quy
Nhơn 05/02/2021
Ngày 24 tháng Chạp năm Canh Tí
Nguồn