CHÂU TRẦN
CÒN CÓ CHÂU TRẦN NÀO HƠN (1458)
Châu Trần: Tên một thôn ở huyện Cổ Phong 古豐Từ
Châu 徐州. Thôn này chỉ có hai họ, hai họ này nối đời kết làm
thân gia với nhau. Đời sau dùng “Châu Trần” 朱陳
ví hai họ kết làm thân gia.
Bạch Cư
Dị 白居易 có
bài Châu Trần thôn 州陳村, trong bài có câu:
Từ Châu Cổ Phong huyện
Hữu thôn viết Châu Trần
................
Nhất thôn duy lưỡng tính
Thế thế vi hôn nhân
.................
徐州古豐縣
有村曰朱陳
.............
一村唯兩姓
世世為婚姻
....................
Huyện Cổ Phong ở Từ Châu
Có một thôn tên là Châu Trần
.................
Trong thôn chỉ có hai họ
Nối đời kết thân với nhau
....................
Thành
ngữ “Châu Trần chi hảo” 朱陳之好 hoặc “Châu Trần cho mục” 朱陳之睦 xuất phát từ bài thơ này
Thật là tài tử
giai nhân
Châu Trần còn
có Châu Trần nào hơn!
(“Truyện Kiều” 1457 - 1458)
(“Truyện
Kiều” 1457 - 1458)
Mụ càng xua đuổi cho liền
Lấy lời hung hiểm ép duyên Châu Trần
(“Truyện
Kiều” 2093 - 2094)
Tình xưa, ơn trả nghĩa đền
Gia thân, bèn mới kết duyên Châu Trần
(“Truyện
Kiều” 2865 - 2866)
Châu Trần: Bạch Cư Dị có bài thơ nói có thôn Châu Trần, huyện Cổ
Phong thuộc Từ Châu, trong làng chỉ có hai họ Châu và Trần đời đời kết hôn với
nhau. Sau người ta dùng chữ Châu Trần để chỉ sự kết hôn.
(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội,
Hà Nội – 1989)
Trong “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích,
ghi rằng:
Sơn đường tứ khảo: Từ châu Phong huyện hữu
Châu Trần lưỡng tính thế vi hôn nhân.
山堂肆考: 徐州豐縣有朱陳兩姓世為婚姻
(Sách
Sơn đường tứ khảo: Châu từ huyện Phong có họ Châu họ Trần hai họ đời đời kết
thân gia)
(Sài Gòn: nxb Sống Mới, 1960)
Xét: Bản “Kim Vân Kiều”
của Bùi Khánh Diễn, câu 1457 là:
THỰC là tài tử giai nhân
Câu
2093 là:
Mụ càng XUI GIỤC cho liền
Câu
2866 là:
Gia thân, LẠI mới kết duyên Châu Trần
Trong “Tư liệu Truyện Kiều - Bản Duy Minh Thị 1872” do GS Nguyễn Tài Cẩn
phiên Nôm, 2 câu này là:
THỰC là tài tử giai nhân
Châu Trần NÀO có Châu Trần nào hơn!
Câu 2093 là:
Mụ càng XOI DÓI cho LEN
Câu 2865 là:
Tình xưa, ơn GIẢ nghĩa đền
(Nxb Đại học
quốc gia Hà Nội, 2002)
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 14/8/2020
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật