VIỆC KIẾN TẠO HIẾU LĂNG VÀ DI DỜI TƯỞNG
SƠN TỰ
Hiếu
lăng 孝陵 (1), được kiến tạo khi Thái Tổ Chu Nguyên Chương 朱元璋còn sống, thời gian bắt đầu xây dựng không thấy sử
sách ghi chép. Có người suy đoán, niên đại bắt đầu có thể vào năm Hồng Vũ 洪武thứ 14 (năm 1381) hoặc thứ 15 (năm 1832). Căn cứ vào
thời gian di dời Tưởng Sơn tự 蒋山寺tức vào năm Hồng Vũ
thứ 14, còn năm mất và an táng hoàng hậu Mã thị 马氏đều
vào năm Hồng Vũ thứ 15. Nhưng sự thực, niên đại bắt đầu xây dựng Hiếu lăng nhận
định vẫn là vào năm Hồng Vũ thứ 14 thích hợp hơn. Bởi vì, trong Minh Thái Tổ thực lục 明太祖实录quyển 139 có
chép về tình hình của Tưởng Sơn tự:
Hồng Vũ thập tứ niên cửu nguyệt ..... Kỉ Hợi
..... cải kiến Tưởng Sơn Thái Bình Hưng Quốc thiền tự vi Linh Cốc tự. Sơ, Thái
Bình Hưng Quốc thiền tự tại Bảo Châu phong chi dương, Lương tăng Bảo Công tháp
tại yên. Chí thị trú trì Tăng Trọng Hi
tấu thỉnh thiên chi, toại chiếu cải kiến vu kinh thành Độc Long cương chi tả.
Kí thành, tứ ngạch viết ‘Linh Cốc tự’. Bảng kì ngoại môn viết ‘Đệ nhất thiền
lâm’.
洪武十四年九月 ..... 己亥 ..... 改建蒋山太平兴国禅寺为灵谷寺. 初, 太平兴国禅寺在宝珠峰之阳, 梁僧宝公塔在焉. 至是住持僧仲羲奏请迁之, 遂诏改建于京城东独龙冈之左. 既成, 赐额曰 ‘灵谷寺’, 榜其门外曰 ‘第一禅林’.
(Tháng
9 năm Hồng Vũ thứ 14 .... Kỉ Hợi ..... xây dựng đổi Tưởng Sơn Thái Bình Hưng Quốc
thiền tự thành Linh Cốc tự. Ban đầu, Thái Bình Hưng Quốc thiền tự tại phía nam
ngọn Bảo Châu, tháp của Bảo Công - vị cao tăng nhà Lương thời Nam
Mục
đích dời Tưởng Sơn tự là để xây dựng Hiếu lăng, năm Hồng Vũ thứ 14 Linh Cốc tự đã
xây xong, thì việc xây dựng Hiếu lăng ở Tưởng sơn tự đã có đủ điều kiện. Nếu năm
Hồng Vũ thứ 14 bắt đầu xây dựng huyền cung Hiếu lăng, năm sau hoàn thành, thì hoàng
hậu qua đời có thể nhập táng. Còn như Chu Nguyên Chương quyết định thời gian
xây dựng Hiếu lăng tại Tưởng Sơn tự, có thể là trước năm Hồng Vũ thứ 14 một hai
năm, có thể sau khi hoàng hậu Mã thị bị bệnh, thân thể yếu đi, Chu Nguyên
Chương mới quyết định xây lăng.
Có một
tình huống liên quan đến việc bói toán chọn huyền cung cùng khai huyệt trước
khi xây dựng Hiếu lăng, Trương Đại 张岱đời Minh trong Đào Am mộng ức 陶庵梦忆có ghi chép
tương đối tỉ mỉ:
Chung sơn thượng hữu vân khí, phù phù nhiễm
nhiễm, hồng tử gián chi. Nhân ngôn vương khí, long tàng thuế yên (1).
Cao Hoàng Đế dữ Lưu Thành Ý, Từ Trung Sơn, Thang Đông Âu định tẩm huyệt, các
trí kì xứ tàng tụ trung. Tam nhân hợp, huyệt toại định. Môn tả hữu Tôn Quyền mộ,
thỉnh tỉ. Thái Tổ viết: ‘Tôn Quyền diệc thị hảo hán tử, lưu tha thủ môn.’ Cập
khai tạng, hạ vi Lương Chí Công hoà thượng tháp, chân thân bất hoại, chỉ trảo
nhiễu thân số tạp. Quân sĩ cục chi bất khởi, Thái Tổ thân lễ chi, hứa dĩ kim
quan ngân quách, trang điền tam bách lục thập phụng hương hoả, dư Linh Cốc tự
tháp chi.
钟山上有云气, 浮浮冉冉, 红紫间之. 人言王气, 龙藏蜕焉 (1). 高皇帝与刘诚意, 徐中山, 汤东瓯定寝穴, 各置其处藏袖中. 三人合, 穴遂定. 门左有孙权墓, 请徙. 太祖曰: ‘孙权亦是好汉子, 留他守门.’ 及开藏, 下为梁志公和尚塔, 真身不坏, 指爪绕身数匝. 军士輂之不起, 太祖亲礼之, 许以金棺银郭, 庄田三百六十奉香火, 舁灵谷寺塔之.
(Trên Chung sơn có khí mây, từ
từ trôi bồng bềnh, sắc hồng sắc tía chen nhau. Mọi người cho là vương khí, rồng
thoát xác giấu ở đó. Cao Hoàng Đế cùng Lưu Thành Ý, Từ Trung Sơn, Thang Đông Âu
định tẩm huyệt, mỗi người chọn lấy rồi giấu vào trong tay áo. Sau đó, ba người
hợp lại, huyệt được định. Bên trái cổng có mộ Tôn Quyền mọi người xin di dời.
Thái Tổ nói rằng: ‘Tôn Quyền cũng là hảo hán, lưu lại giữ cổng. Đến khi khai tạng,
phía dưới là tháp của hoà thượng Lương Chí Công, chân thân bất hoại, móng tay
quanh thân mấy vòng. Quân sĩ khiêng không nỗi, Thái Tổ đích thân hành lễ, hứa sẽ
dùng quan tài bằng vàng, quách bằng bạc, cấp 360 mẫu ruộng để hương hoả thờ phụng,
dời đến Linh Cốc tự xây tháp.)
Như vậy,
theo đây việc bốc cát khai huyệt địa Hiếu lăng liên quan đến Chu Nguyên Chương 朱元璋, Lưu Cơ 刘基, Từ Đạt 徐达 và Thang Hoà 汤和,
4 người cùng tuyển định. Còn như sự kiện “chân thân”, Minh Thái Tổ đích thân
hành lễ hoà thượng Lương Chí Công 梁志公 (Bảo Chí thiền sư 宝志禅师 thời Lương Vũ Đế
梁武帝) rõ ràng là mang tính chất truyền kì.
Sau khi
nhập táng Mã hoàng hậu 马皇后, công trình xây dựng
Hiếu lăng vẫn tiếp tục tiến hành. Ngày Mão tháng 2 năm Hồng Vũ 洪武 thứ
15 (ngày mồng 5), Trung quân Đô đốc phủ thiêm sự Lí Tân 李新 nhân
có công xây dựng Hiếu lăng được phong là Sùng Sơn Hầu 崇山侯.
Nhưng công trình mà Lí Tân hoàn thành đại khái chủ yếu các hạng mục như lấp đường
hầm lại, gia bồi lăng trủng cùng kiến tạo bảo thành. Từ đó, công trình này lúc
dừng lúc làm cho đến khi hoàn thành. Tháng 5 năm Hồng Vũ thứ 16 (năm 1383), Hiếu
lăng điện 孝陵殿 hoàn
thành. Tháng 3 năm Vĩnh Lạc 永乐 nguyên niên (năm 1403), tu sửa thần trù 神厨 (nhà bếp), thần khố 神库
(nhà kho) cùng tường thành của Hiếu lăng. Tháng Giêng năm Vĩnh Lạc thứ 9 (năm
1411), theo chế độ của Nam Thiên môn 南天门 ở Đại Tự đàn 大祀坛xây dựng Hiếu lăng
môn 孝陵门 .
Năm Vĩnh Lạc thứ 11 (năm 1413), dựng bia Hiếu lăng Thần công Thánh đức 孝陵神功圣德 cùng
nhà bia. Đến đây, công trình Hiếu lăng mới cơ bản hoàn thành.
Chú của người
dịch
1- Trong Đào Am
mộng ức 陶庵梦忆, câu này là
Long thuế tàng yên
龙蜕藏焉
(Trương
Đại 张岱: Đào Am mộng ức陶庵梦忆, Hoài Mính 淮茗 chú
bình, trang 003. Vũ Hán: Trường Giang văn nghệ xuất bản xã, 2015)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 27/7/2019
Nguồn
Trong quyển
MINH TRIỀU ĐẾ VƯƠNG LĂNG
明朝帝王陵
Tác giả: Hồ Hán Sinh 胡汉生
Bắc Kinh Yên Sơn xuất bản xã, 2001
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật