TƯ LĂNG TRIỀU MINH
Tư Lăng
思陵triều Minh toạ lạc tại sườn phía nam Lộc Mã sơn 鹿马山cách phía tây nam Trường Lăng 长陵5km,
nơi đây là mộ hợp táng Minh Tư Tông Chu Do Kiểm 明思宗朱由检, và hoàng hậu Chu thị 周氏 hoàng quý phi Điền
thị 田氏.
Minh Tư
Tông Chu Do Kiểm (1611 – 1644) là vị hoàng đế cuối triều Minh. Ông là con thứ 5
của Quang Tông 光宗 và
là em Hi Tông熹宗. Năm 1622 được phong là Tín Vương 信王. Năm 1627, hoàng huynh bệnh và qua đời, không có con,
theo tổ huấn “huynh chung cập đệ” 兄终及弟 (anh qua đời thì
đến lượt em) lên ngôi, tức Tư Tông 思宗, lấy niên hiệu Sùng
Trinh 崇祯, sử xưng là Sùng Trinh hoàng đế.
Trong mấy
vị hoàng đế triều Minh, Sùng Trinh là vị hoàng đế tương đối chú ý đến cung kiệm
và siêng năng chính sự. Sau khi lên ngôi, ông thanh trừ Yêm đảng 阉党, bắt trị Nguỵ Trung Hiền 魏忠贤 (sợ tội nên tự
sát), xử tử Khách thị 客氏, kết thúc một trang
sử đen tối nhất việc hoạn quan chuyên quyền của triều Minh. Khởi dụng người của
đảng Đông Lâm 东林, hàng ngày chăm việc triều chính. “Việc triều đình dần
trong sáng”. Nhưng đương thời chính quyền Hậu Kim ngày càng lớn mạnh, khởi
nghĩa nông dân mới nổi dậy chưa dẹp được. Triều Minh đối mặt với hai mặt hình
thế nghiêm trọng là tác chiến và hủ bại suy yếu. Sùng Trinh dùng Viên Sùng Hoán
袁崇焕, Tôn Thừa Tông 孙承宗đốc
thủ Liêu Đông 辽东, phái Hồng Thừa Trù 洪承畴trấn
áp khởi nghĩa nông dân.
Để lo
việc quân lương, cho tăng thêm thuế khoá, nhân đó mà khoét sâu thêm nguy cơ xã
hội. Chu Do Kiểm đa nghi giỏi đoán, bảo thủ cố chấp, nhiều lần thay các thần
liêu ở các ở bộ, giết oan danh tướng kháng Thanh Viên Sùng Hoán, cuối cùng
không có cách nào cứu vãn được triều Minh nguy vong.
Ngày 19
tháng 3 năm 1644, Lí tự Thành 李自成dẫn quân tấn công Bắc
Kinh 北京. Sùng Trinh nghe tin, lo lắng không nói năng gì. Sau
đó ông ra lệnh cho hậu phi tuẫn quốc, dùng kiếm giết chết công chúa, rơi nước mắt
nói rằng:
- Sao con lại sinh vào nhà đế vương!
Tiếp
đó, ông cắt ngón tay lấy máu viết bức huyết thư cho Lí Tự Thành, nói rằng thi
thể của ông tuỳ ý cắt xé, chỉ có điều đừng làm tổn hại bách tính. Ông đem bức
huyết thư giấu vào trong áo, rồi tự ải tại Vạn Tuế sơn 万岁山
(nay là Cảnh sơn). Sùng Trinh tại vị 17 năm, hưởng niên 34 tuổi. Triều Minh diệt
vong, trải qua 16 vị đế, tổng cộng 277 năm.
Sau khi
Lí Tự Thành vào thành, tìm thấy bức huyết thư, và đã an táng Sùng Trinh tại Tư
Lăng.
Tư Tông hoàng hậu Chu thị 周氏
(1609 – 1644), tổ tiên người Tô Châu 苏州, sau dời đến sinh sống
tại Đại Hưng 大兴 (nay
là huyện Đại Hưng 大兴Bắc Kinh 北京), con gái của Gia Định
Bá Chu Khuê 嘉定伯周奎.
Tháng 2
năm 1627, Chu thị được Tín Vương Chu Do Kiểm nạp
làm Tín Vương phi 信王妃. Tháng 8 năm đó, Tín Vương lên ngôi tức Tư Tông, sách
lập Chu Vương phi làm hoàng hậu. Điền quý phi 田贵妃mà
Tư Tông sủng ái, mĩ mạo song toàn. Điền Phi cậy được sủng ái nên kiêu căng,
Hoàng hậu luôn lấy lễ pháp để hạn chế. Mùa xuân một năm nọ, thời tiết đặc biệt
lạnh. Điền quý phi theo lệ đi đến chúc tết hoàng hậu, Chu
hoàng hậu có ý kéo dài thời gian để cho Điền quý phi chịu rét cóng bên ngoài mới
lệnh cho vào bái kiến. Tham bái xong, Chu hoàng hậu rất lãnh đạm đối với Điền
quý phi, ngồi một lúc lâu mà Chu hoàng hậu không
nói lời nào. Điền quý phi tự thấy không vui bèn ra về. Điền quý phị bị sự đối
đãi lãnh đạm đó, cảm thấy uất ức, bèn khóc nói với Tư Tông. Sau đó, Tư Tông
cùng với Chu hoàng hậu nói về sự kiện đó tại
điện Giao Thái 交泰, hai người ngôn ngữ bất hoà, trong lúc giận, Tư Tông
đẩy hoàng hậu té ngã xuống đất. Chu hoàng hậu
tức giận tuyệt thực để bày tỏ kháng nghị. Sau sự kiện này, Tư Tông cảm thấy
mình thô bạo đối với hoàng hậu, bèn sai người đem tặng cho hoàng hậu chiếc chăn
bằng da con điêu, đồng thời hỏi thăm việc ăn uống nghỉ ngơi, biểu thị sự xin lỗi
thành khẩn. Chu hoàng hậu giành lại được thể
diện, đế và hậu hoà thuận lại như xưa. Chẳng bao lâu, Điền quý phi nhân vì cậy
sủng ái mà thất lễ bị Tư Tông cho ra ở cung Khải Tường 启祥,
3 tháng chưa được hoàng đế triệu hạnh. Có một lần, khi hoàng đế đưa hoàng hậu
đi xem hoa ở Vĩnh Hoà 永和门môn, hoàng hậu thỉnh
cầu hoàng đế cho Điền quý phi đến cùng thưởng hoa, Tư Tông im lặng không nói. Chu hoàng hậu thấy hoàng đế không có phản ứng gì, bèn sai
người lấy xe đi đón Điền quý phi. Từ đó, giữa đế và phi, giữa hậu và phi bỏ hết
những hiềm khích trước đó, hoà hợp như xưa.
Năm
1644, trước 1 ngày Lí Tự Thành vào Bắc Kinh, Chu
hoàng hậu tự ải mà chết, hưởng niên 36 tuổi. Sau khi Thanh Thế Tổ định đỉnh
trung nguyên, ban thuỵ cho Chu hoàng hậu là
“Tráng Liệt Mẫn Hoàng Hậu” 壮烈愍皇后, cùng an táng tại
Tư Lăng với Tư Tông.
Tư Tông hoàng quý phi Điền thị 田氏 (? – 1642), người Thiểm Tây 陕西,
con gái của Tả đô đốc Điền Hoằng Ngộ 田弘遇.
Điền thị
tư dung diễm lệ, thông tuệ hiếu học, phàm cầm kì thi hoạ, thêu thùa nấu nướng,
cưỡi ngựa bắn cung không gì là không tinh thông. Năm 1628,được phong làm Lễ phi
礼妃, sau được tiến thăng là hoàng quý phi, rất được Tư
Tông sủng ái. Điền quý phi sinh tổng cộng 4 hoàng tử. Năm 1640, hoàng tử thứ 5
bị bệnh mất, từ đó Điền quý phi ưu uất thành bệnh, tháng 7 năm 1642 qua đời, được
ban thuỵ là “Cung Thục Hoàng Quý Phi” 恭淑皇贵妃, an táng tại Tư
Lăng.
Tư Lăng
nguyên vốn là mộ Điền quý phi. Lúc Tư Tông còn sống chưa xây dựng thọ lăng, lại
chết trong chiến loạn, Lí Tự Thành sai người đặt thi thể Tư Tông và Chu hoàng hậu
vào quan tài bằng gỗ cây liễu không có quách, an táng trong mộ Điền quý phi. Khai
mở mộ Điền quý phi, đưa đưa quan tài Điền quý phi ra khỏi quách, đặt trên sàng
đá bên phải, lại đặt quan tài Chu hoàng hậu trên sàng đá bên trái, cuối cùng đặt
quan tài Tư Tông vào quách của Điền quý phi, dùng vôi làm thành mộ, đắp đất cao
1.3m. Từ đó, mộ Điền quý phi đổi thành Tư Lăng 思陵.
Đầu đời Thanh cho xây hưởng điện 享殿, phối điện 配殿, minh lâu 明楼trên mặt đất, trong
minh lâu có bia đá “Tráng Liệt Mẫn Hoàng Hậu chi lăng ” 壮烈愍皇后之陵. Sau lâu 楼không có bảo thành,
chỉ có tường bao vây cao 1.2m. Tư Lăng là lăng nhỏ nhất trong 13 lăng triều
Minh, cũng nhiều lần gặp phải kiếp nạn, bị tàn huỷ rất nghiêm trọng, hiện tại
lăng đã có được sự bảo hộ.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 20/12/2018
Nguyên tác Trung văn
TƯ LĂNG
思陵
trong quyển
MINH ĐẠI THẬP BÁT LĂNG
明代十八陵
Tác giả: Hoàng Liêm 黄濂
Đại Liên xuất bản xã, 1999
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật