Dịch thuật: Mại tử thán



卖子叹
家贫有子贫亦娇
骨肉恩重那能抛
饥寒生死不相保
割肠卖儿为奴曹
此时一别何时见
遍抚儿身舐儿面
有命丰年来赎儿
无命九泉抱长怨
嘱儿切莫忧爷娘
 忧思成病谁汝将
抱头顿足哭声绝
悲风飒飒天茫茫
                                 (马卿)

MẠI TỬ THÁN
Gia bần hữu tử bần diệc kiều
Cốt nhục ân trọng na năng phao
Cơ hàn sinh bất tương bảo
Cát trường mại nhi vi nô tào
Thử thời nhất biệt hà thời kiến
Biến phủ nhi thân thỉ nhi diện
Hữu mệnh phong niên lai thục nhi
Vô mệnh cửu tuyền bão trường oán
Chúc nhi thiết mạc ưu gia nương
Ưu tư thành bệnh thuỳ nhữ tương
Bão đầu đốn túc khốc thanh tuyệt
Bi phong táp táp thiên mang mang
                                                                                    (Mã Khanh)

LỜI THAN LÚC BÁN CON
Nhà nghèo có được con dù có nghèo như thế nào đi nữa cũng thương yêu, chiều chuộng con,
Cốt nhục mang nặng làm sao mà bỏ được?
Do bởi đói rét, đối mặt với sự sống cái chết nên không giữ được con,
Cắt ruột mà bán con đi làm tôi tớ cho nhà người.
Chia tay lúc này không biết bao giờ gặp lại?
Cha mẹ vuốt ve con, hôn lên má con.
Nếu số mệnh may mắn, năm được mùa sẽ chuộc con về,
Còn không may mắn chỉ biết chốn suối vàng ôm hận.
Dặn con chớ có lo cho cha mẹ,
Lo âu thành bệnh thì ai sẽ chăm sóc con đây.
Ôm đầu giậm chân, tiếng khóc xa dần,
Gió lạnh ào ào thổi đến, đất trời mù mịt.

Thuyết giải
          Bài thơ “Mại tử thán” của Mã Liễu Tuyền đọc lên khiến người ta phải rơi nước mắt, muôn phần cảm khái.
Cho dù nhà nghèo không có điều kiện, cha mẹ cũng luôn hết lòng yêu thương con cái, máu nồng hơn nước lã, làm sao dễ dàng bỏ con cho được. Bởi cái đói cái rét, bởi gặp phải thiên tai nhân hoạ, đối mặt với sự uy hiếp giữa sự sống và cái chết, không thể không cắt ruột của mình bán con đi để tìm cho con con đường sống. Chia tay lần này là sinh li tử biệt, không biết tháng nào năm nào gặp lại nhau? Nếu trời cao có mắt, để cho người cha người mẹ đau khổ này được gặp lại con, sau năm được mùa, nhất định sẽ chuộc con về. Nhưng hi vọng đó xa vời quá, khả năng lớn nhất chỉ là có thể gặp nhau chốn suối vàng. Ai cũng đau thương, sống không bảo vệ được nhau, chết không thể gặp nhau, đó là tấm thảm kịch xót xa đau buồn nhất ở chốn nhân gian này. Cho dù là lúc này vẫn biết đứa con hãy còn nhỏ chưa biết chuyện nhưng vẫn cứ dặn dò, khi đã theo người ta phải biết nghe lời, không nên hễ hơi một tí là nhớ đến cha mẹ. Nếu con không nghe lời cha mẹ dặn, một khi lo âu thành bệnh, thì ai có thể chăm sóc con, yêu thương con? Con à, con đừng ngốc như thế. Sắp trở thành con của người ta rồi. Một nhà đau khổ, ôm đầu giậm chân khóc lóc thảm thiết, cảm thán cho sự vô tình của cuộc đời. Phận làm cha mẹ chỉ biết đấm ngực giậm chân, giận mình không có cách gì để thay đổi số phận tàn khốc của con.
          Lúc này đây, từng cơn gió bấc ào ào thổi đến khiến người thêm buốt giá. Trời đất mịt mù, dõi mắt nhìn theo đứa con bị người ta ẵm đi, hình bóng nhoè dần nhoè dần, đôi vợ chồng không còn nước mắt, chỉ biết ôm nhau. Không biết tự bao giờ tuyết đã phủ lên người họ, toàn thân lạnh cóng, nhưng ánh mắt thất thần vẫn dõi theo đứa con đã đi xa về phương bắc.

Mã Khanh 马卿 (1478 – 1536): tự Kính Thần 敬臣, hiệu Liễu Tuyền 柳泉, người Lâm Lự 林虑phủ Chương Đức 彰德 (nay là thành phố Lâm Châu 林州 tỉnh Hà Nam 河南), viên quan triều Minh (có tư liệu cho ông sinh năm 1480). Bình sinh ông ham học, thích làm thơ văn, đậu Tiến sĩ năm Hoằng Trị 弘治 thứ 18 (1505). Trước tác có Mã Thị gia tàng tập 马氏家全藏集, Liễu Tuyền thi sao 柳泉诗抄. Ông còn biên soạn Lâm huyện chí cảo 林县志稿2 quyển...

                                                           Huỳnh Chương Hưng
                                                           Quy Nhơn 01/12/2018

Nguồn
Previous Post Next Post