Chu Văn Vương 周文王, tính Cơ 姬, danh Xương 昌. Ông đứng đầu trong số các chư hầu phía tây vào cuối
triều Thương ở Trung Quốc, là cháu của Chu Thái Vương 周太王, con của Quý Lịch 季历. Cơ Xương kế
vị ngôi vị Tây Bá 西伯 của phụ
thân, mọi người gọi ông là Tây Xương Bá 西昌伯. Thời gian
Chu Văn Vương tại vị rất dài, khoảng 50 năm. Trong khi tại vị, ông có nhiều cống
hiến, coi trọng sự phát triển nông nghiệp, coi trọng hiền tài, lấy lễ đãi kẻ
sĩ, đáng gọi là minh quân của một đời.
Sau khi
Bàn Canh qua đời, đời Thương chỉ có 11 vị vương, vị vương cuối cùng là Trụ 纣. Trụ là một bạo quân hoang dâm, ông ta đã xây một
cung điện to lớn hoa lệ tại đô thành, thu gom tiền bạc châu báu về cất giữ
trong đó, lấy rượu đổ xuống ao, đem thịt treo lên cây, ngày đêm vui chơi hưởng
lạc cùng sủng thần và các phi tử. Ông ta lại phát minh ra một hình phạt dùng
cho bách tính hoặc chư hầu phản đối mình, đó là bắt người bỏ trên trụ đồng nung
đỏ. Sự tàn bạo của ông ta đã làm tăng nhanh sự diệt vong của triều Thương. Bộ lạc
Chu bắt đầu hưng vượng lên.
Thủ lĩnh
của bộ lạc Chu Chu Văn Vương là một chính trị gia tài năng. Ông khích lệ mọi
người sản xuất phát triển, lại khiêm tốn tiếp nhận những người có tài, khiến những
kẻ sĩ hiền năng lần lượt đến với ông. Chu Văn Vương thấy Thương Trụ hôn dung
tàn bạo, táng thất dân tâm, liền quyết định thảo phạt triều Thương, nhưng bên cạnh
hãy còn thiếu một quân sư có tài về quân sự, nên đã ngầm quan sát tìm hiểu hạng
người có tài năng này.
Ngày nọ,
Chu Văn Vương đi săn ở bên sông Vị 渭. Ông nhìn thấy một
ông lão ngồi câu bên bờ, dường như không quan tâm đến ai, ngay cả đại đội nhân
mã đi ngang qua bên cạnh, ông lão đó dường như cũng không nhìn. Chu Văn Vương sớm
nghe nói bên sông Vị có một ông lão quái lạ dùng lưỡi câu thẳng để câu cá, tuy
câu không dính, nhưng vẫn ngồi yên nơi đó. Chẳng lẽ người đó chính là ông lão
quái lại này sao? Văn Vương liền tiến tới hỏi chuyện.
Qua những
lời trao đổi, biết được ông lão tên Khương Thượng 姜尚,
là một người có tài tinh thông binh pháp. Văn Vương vô cùng vui mừng nói rằng:
- Khi tổ phụ ta tại thế, từng nói qua với ta,
sau này sẽ có một người tài năng giúp ta hưng vượng Chu
tộc. Ông chính là người đó.
Khương
Thượng cũng nói:
- Sở dĩ tôi ở bên bờ sông Vị dùng lưỡi câu thẳng
câu cá, thực tế là đang đợi cơ hội báo đáp một vị quân vương. Nay cuối cùng đã
đến rồi.
Quả
nhiên Khương Thượng là một trợ thủ đắc lực của Chu Văn Vương, ông giúp Văn
Vương vừa phát triển sản xuất, vừa huấn luyện binh mã. Thế lực của tộc Chu ngày càng lớn mạnh. Khương Thượng giúp Văn Vương công
chiếm 2 thuộc quốc của triều Thương, mấy năm sau đại bộ phận đất đai của triều
Thương đều bị tộc Chu chiếm lĩnh.
Khương
Thượng tài năng, nhân vì ông là người mà tổ phụ của Văn Vương trông mong, cho
nên được mọi người xưng là “Thái Công Vọng” 太公望,
trong dân gian gọi ông là “Khương Thái Công” 姜太公.
Phụ lục
Khương
Thượng 姜尚, tự Tử Nha 子牙, hiệu Phi Hùng 飞熊. Ông là người ở vào giai đoạn cuối triều Thương, nhân
vì tổ tiên có công giúp Đại Vũ 大禹trị thuỷ, sau được
phong ở đất Lữ 吕, cho nên Khương Thượng được mang họ Lữ 吕, gọi là Lữ Thượng 吕尚.
Khương Thượng là quân sự gia, thao lược gia, chính trị gia nổi tiếng của triều
Chu. Ông còn là một người nổi trội về lĩnh vực văn hoá của Trung Quốc. Nho gia,
Đạo gia, Pháp gia, Binh gia, Tung hoành gia đều tôn Khương Thượng làm nhân vật
của môn phái mình. Khương Thượng có các tôn xưng như “Binh gia tông sư” 兵家宗师, “Tề quốc binh thánh” 齐国兵圣, “Trung Quốc võ tổ” 中国武祖, “Bách gia tông
sư” 百家宗师.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 21/11/2018
Nguyên tác Trung văn
周文王渭水访贤
Trong quyển
TRUNG QUỐC LỊCH SỬ CỐ SỰ
中国历史故事
Biên soạn: Sơ Dương Tả Tả 初阳姐姐
Trường Xuân: Cát Lâm văn sử xuất bản xã, 2015
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật