Dịch thuật: Tại sao gọi thợ hớt tóc là "đãi chiếu"

TẠI SAO GỌI THỢ HỚT TÓC LÀ “ĐÃI CHIẾU”

          Thời trước, thợ hớt tóc ở nông thôn được gọi là “đãi chiếu” 待诏. Đãi chiếu chính là chờ đợi chiếu mệnh. Thời Hán, triều đình triệu mời những người có tài năng, để luôn đợi chiếu mệnh của hoàng đế, gọi đó là “đãi chiếu”, đặc biệt có đợi chiếu mệnh ở Kim Mã môn 金马门. Đầu thời Đường, thiết lập Hàn lâm viện 翰林院, phàm kẻ sĩ chuyên văn từ kinh học cùng y bốc có người đứng đầu, trực nhật đợi chiếu ở Hàn lâm viện, cấp cho lương thực để đợi chiếu mệnh. Có “hoạ đãi chiếu” 画待诏, “y đãi chiếu” 医待诏, “kì đãi chiếu” 棋待诏 ... Thời Đường Huyền Tông 唐玄宗lấy “đãi chiếu” đặt tên chức quan, gọi là Hàn lâm đãi chiếu 翰林待诏, nắm giữ các việc như phê đáp sớ biểu bốn phương, ứng chế văn chương. Thời Minh Thanh, Hàn lâm viện vẫn có đãi chiếu, nắm giữ việc hiệu đối chương sớ văn sử, nhưng địa vị thấp, trật Tùng cửu phẩm. Thời Tống Nguyên trong dân gian bắt đầu tôn xưng người có tay nghề cao là “đãi chiếu”, đó là căn nguyên ở làng quê gọi thợ hớt tóc là “đãi chiếu”. Đãi chiếu hớt tóc kiêm phục vụ luôn cạo mặt, ngoáy tai, người có tay nghề này ngay cả đầu của hoàng đế cũng có thể sờ mó được.

          Dân gian gọi thợ hớt tóc là “đãi chiếu” còn có một lí do quan trọng nữa:

          Những năm đầu triều Thanh, kẻ thống trị là người Mãn cưỡng chế Mãn hoá người Hán, bắt buộc người Hán phải đổi kiểu tóc như người Mãn (giống như người Thanh trong phim truyền hình, phía trước đầu cạo nhẵn bóng, phía sau thắt bím). Đàn ông con trai triều Minh vốn cả đầu đều để tóc dài, triều đình nhà Thanh hạ lệnh:

Lưu đầu bất lưu phát, lưu phát bất lưu đầu.

留头不留发, 留发不留头.

(Giữ đầu lại thì không giữ tóc, giữ tóc lại thì không giữ đầu.)

bắt buộc phải cạo tóc. Đối với cách làm sỉ nhục nhân cách, quốc cách này, dân chúng người Hán nhất là phần tử tri thức liều chết để kháng cự lại. Đối mặt với cục diện đối kháng này, triều Thanh đưa hớt tóc vào trong quân đội. Những thợ hớt tóc trong quân đội phụng chỉ hớt tóc, gặp phải người để kiểu tóc thời Minh thì bắt lại cạo, không chịu cạo thì cắt đầu. Những người thợ hớt tóc trong quân đội này gọi là “đãi chiếu”. Về sau, sự đối kháng dần giảm đi, thợ hớt tóc trong quân đội chuyển đến dân gian, nhưng họ vẫn được gọi là “đãi chiếu”.

                                                                Huỳnh Chương Hưng

                                                                Quy Nhơn 28/9/2018

Nguồn

http://blog.sina.com.cn/s/blog_48f5154001018k5p.html