NGUỒN GỐC HỌ ĐẶNG
Về nguồn gốc họ Đặng 邓 chủ yếu có 3 thuyết:
1- Xuất phát từ tính Tự 姒 (thuỷ tổ Đại Vũ
大禹 nhà Hạ tính Tự 姒).
Tương truyền Đế Trọng 帝仲 triều Hạ có con
cháu phong ở nước Đặng 邓 (nay là vùng Đặng
Châu 邓州Hà Nam
2- Xuất phát từ tính Tử 子 (thuỷ tổ Tiết 契của tộc Thương tính Tử 子),
hoặc tính Mạn 曼. Thương vương Vũ Đinh 武丁phong
phụ thân của mình (Mạn Quý 曼季) ở Mạn thành 曼城 nước Đặng là Mạn Hầu 曼侯,
xưng Mạn thị 曼氏. Về sau Mạn thị lại đổi phong nước Đặng 邓 (nay là phía tây nam huyện Mạnh 孟Hà Nam
3- Xuất phát từ tính Lí 李.
Thời Ngũ đại thập quốc, người con thứ 8 của Hậu chủ nhà Nam Đường Lí Dục 李煜 là
Lí Tùng Dật 李从镒, được thụ phong làm Đặng Vương 邓王. Năm 975, sau khi Nam Đường bị Bắc Tống diệt, Tống
Thái Tổ hạ lệnh tập nã tông thất nhà Nam Đường, con Lí Tùng Dật là Thiên Hoà 天和đào thoát, lấy đất phong của phụ thân làm thị, con
cháu đời sau xưng là Đặng thị.
Họ Đặng ước chiếm 0,54% nhân
khẩu của dân tộc Hán trong cả nước, chiếm vị trí thứ 34.
Danh nhân
các đời
Đặng
Tích 邓析, đại phu nước Trịnh thời Chiến Quốc, là giáo dục gia, tư tưởng gia nổi tiếng. Đặng Vũ 邓禹, tướng quân nước Thục thời Tam Quốc. Đặng Ngải 邓艾,
tướng quân trấn tây nước Nguỵ thời Tam Quốc. Đặng Du 邓攸,
tư tưởng gia đời Nguyên. Đặng Tử Long 邓子龙, tướng lĩnh chống
bọn giặc lùn đời Minh, lãnh thuỷ quân đi đến Triều Tiên, chống giặc. Đặng Thạch
Như 邓石如, thư pháp gia, triện khắc gia kiệt xuất đời Thanh. Đặng
Phụ Luân 邓辅伦, thi nhân đời Thanh. Đặng Thế Xương 邓世昌, danh tướng hải quân đời Thanh, trong trận chiến
tranh Trung Nhật năm Giáp Ngọ đạn hết thuyền hư, nhưng vẫn theo chiến hạm tấn
công tàu địch dũng mãnh, nhưng không may bị ngư lôi đánh trúng.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 20/01/2018
Nguyên tác Trung văn
ĐẶNG TÍNH UYÊN NGUYÊN
邓姓渊源
Trong quyển
BÁCH GIA TÍNH
百家姓
Biên soạn: Triệu Dương 赵阳
Cát Lâm Đại học xuất bản xã, 2005
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật