HÁN VŨ ĐẾ MẬU LĂNG
Mậu
lăng 茂陵 tọa lạc tại vùng Đậu Mã 窦马
cao nguyên Vị bắc 渭北 khoảng 9 cây số về phía đông bắc huyện Hưng Bình 兴平 tỉnh Thiểm Tây 陕西
ngày nay, cách thành phố Trường An 40 cây số, là lăng mộ lớn nhất trong số các
lăng thời Tây Hán.
Vũ Đế
Lưu Triệt 刘彻 mất tại Ngũ Tạc cung 五柞宫
(nay là phía đông nam huyện Chu Chí 周至 Thiểm Tây) vào
tháng 2 năm 81 trước công nguyên, hưởng niên 70 tuổi, an táng tại Mậu Lăng. (một
số tư liệu ghi Vũ Đế Lưu Triệt mất vào
tháng 3 năm 87 trước công nguyên – ND)
Mậu
lăng có hình cái đấu úp ngược, phần đáy chiều đông tây dài 231m, chiều nam bắc
dài 234m, cao 46,5m. Chung quanh là tường đất nện, chiều đông tây dài 430m, chiều
nam bắc dài 414m, tường rộng 5,8m, mỗi mặt trổ một cửa ở chính trung, nơi cửa đắp
đất lên xây lên hai khuyết.
Trong Quan trung thắng tích đồ chí 关中胜迹图志 có nói: các
lăng đời Hán đều cao 12 trượng, vuông 120 bộ, duy chỉ có Mậu lăng cao 14 trượng,
vuông 140 bộ.
Mậu
Lăng bắt đầu được xây dựng vào năm Kiến Nguyên 建元
thứ 2, năm thứ 2 sau khi Vũ Đế lên ngôi (năm 139 trước công nguyên), trải qua
53 năm. Học giả Ban Cố 班固
đời Hán có nói, trong mộ thất ở Mậu lăng có nhiều kim tiền tài vật, điểu thú
ngư miết, ngưu mã hổ báo lên đến hơn 190 vật, chứa đầy bên trong, nhiều không kể
xiết, thậm chí đến lúc Vũ Đế qua đời, trong mộ không còn chỗ để chứa đồ vật
khác.
Mậu
lăng là một viên lăng to lớn, chung quanh là tường đất nện. Mộ trủng bên trong,
trên nhỏ dưới lớn, đỉnh bằng dạng hình chùy, giống hình cái đấu úp ngược. Bên
trong lăng viên còn xây dựng tẩm điện, tiện điện dùng trong lúc tế tự và phòng ở
dành cho cung nữ, người canh giữ lăng. Tại lăng viên còn thiết lập các chức
quan như lăng lệnh, tẩm miếu lệnh, viên trưởng, môn lại.
Chung
quanh Mậu lăng còn có hơn 20 mộ bồi táng lớn nhỏ. Mộ bồi táng đa phần là mộ trủng
của các công thần, tướng lĩnh, ngoại thích, hậu phi nổi tiếng thời Vũ Đế và các
thời kì khác. Chủ yếu có mộ Hoắc Khứ Bệnh 霍去病,
mộ Vệ Thanh 卫青, mộ Kim Nhật Đê 金日磾,
mộ Hoắc Quang 霍光, mộ Lí phu nhân 李夫人,
mộ Thượng Quan Suyễn 上官舛...
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 09/11/2017
Nguồn
HOÀNG TRIỀU ĐIỂN CỐ KỈ VĂN
皇朝典故纪闻
Tác giả: Hướng Tư 向斯
Bắc Kinh: Trung Quốc văn sử xuất bản xã, 2002
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật