Dịch thuật: Nhĩ ngu ngã trá (thành ngữ)

NHĨ NGU NGÃ TRÁ

尔虞我诈

 NGƯƠI DỐI TA GẠT

Giải thích: nhĩ 尔: anh / ngươi (đại từ nhân xưng ngôi thứ 2. Trá 诈: lừa gạt. Hình dung nghi kị và lừa dối lẫn nhau

Xuất xứ: Xuân Thu . Tả Khâu Minh 左丘明: Tả Truyện – Tuyên Công thập ngũ niên 左传 - 宣公十五年.

          Thời Xuân Thu, nước Sở hùng mạnh có lần đi đánh nước Tống, một nước nhược tiểu. Sở Trang Vương 楚庄王 đích thân dẫn binh bao vây đô thành nước Tống. Tướng sĩ nước Tống dưới sự chỉ huy của Hoa Nguyên 华元, cùng căm phẫn khảng khái chống địch, kiên thủ không lùi bước.

          Sau mấy tháng, binh sĩ nước Tống bị bao vây, lương thực ăn đã hết, mọi người không thể không lấy xương người làm củi đốt, thậm chí trao đổi con của nhau để làm thức ăn! Nhưng quyết tâm kiên thủ của họ không hề dao động.

          Tình hình quân Sở cũng không tốt, do bởi trường kì vây thành, binh sĩ mệt mỏi, lương thực cũng thiếu, Sở Trang Vương chuẩn bị lui binh. Một bộ hạ của Sở Trang Vương kiến nghị, bảo binh sĩ xây nhà, trồng lúa, giả vờ lưu lại lâu dài ở nơi đây, như vậy, nước Tống sẽ sợ mà đầu hàng. Sở Trang Vương tiếp thụ ý kiến đó.

          Một đêm nọ, Tướng nước Tống là Hoa Nguyên một mình xuất thành, lần vào doanh trại quân Sở, lén đến chỗ thống soái quân Sở là Tử Phản 子反, kéo Tử Phản từ trên giường ngồi dậy và hét rằng:

          - Lương thực của chúng tôi đã dùng hết sạch, hiện tại bách tính đổi con rồi giết đi để lấy thịt ăn đỡ đói, lấy xương làm củi đốt. Nhưng chúng tôi thà chết, chứ nhất quyết không quỳ gối đầu hàng. Ông nên nhanh chóng hạ lệnh lui binh 30 dặm, cùng với chúng tôi lập hoà ước.

          Bị Hoa Nguyên bức bách, Tử Phản đành đồng ý lui binh. Tử Phản đem việc đó báo lại với Sở Trang Vương, Trang Vương cũng đồng ý.

          Ngày hôm sau, Sở Trang Vương hạ lệnh lui binh 30 dặm, nước Tống và nước Sở giảng hoà. Hoa Nguyên lại đến doanh trại quân Sở cùng nước Sở lập minh ước. Minh ước viết như sau:

Ngã vô nhĩ trá, nhĩ vô ngã ngu

我无尔诈, 尔无我虞

(Ta không gạt ngươi, ngươi không dối ta)

          尔 chính là 你, 虞 (ngu) là lừa dối, 诈 (trá) là dối gạt. Nguyên ý của câu đó là cùng nhau giữ chữ tín, không lừa gạt đối phương, anh không dối tôi, tôi không gạt anh. Về sau mọi người đem câu “Ngã vô nhĩ trá, nhĩ vô ngã ngu” diễn hoá thành thành ngữ  “nhĩ ngu ngã trá” 尔虞我诈 hoặc “nhĩ trá ngã ngu” 尔诈我虞.

                                                             Huỳnh Chương Hưng

                                                  Quy Nhơn 22/12/2016

Nguyên tác Trung văn

NHĨ NGU NGÃ TRÁ

尔虞我诈

TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP

中国成语故事总集

(tập 1)

Chủ biên: Đường Kì 唐麒

Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004.