MÃI ĐỘC HOÀN CHÂU
买椟还珠
Mua hộp
trả ngọc.
Độc 椟: hộp gỗ. Ví với việc lấy và bỏ không thoả đáng, bỏ gốc
lấy ngọn.
Điển xuất Hàn Phi Tử - Ngoại trừ thuyết tả thượng 韩非子 - 外储说左上
Tương truyền thời Chiến Quốc
có một người nước Sở đến nước Trịnh bán ngọc. Ông dùng loại gỗ quý để làm cái hộp,
dùng hương liệu cao cấp để xông hộp, bên ngoài lại khảm các loại ngọc, cùng đá
quý, phỉ thuý v.v… Kết quả, người nước Trịnh chỉ mua cái hộp, còn ngọc thì trả
lại.
Chú của người
dịch
楚人有卖其珠于郑者, 为木兰之柜, 薰以桂椒, 缀以珠玉, 饰以玫瑰, 辑以翡翠. 郑人买其椟而还其珠.
(韩非子 - 外储说左上)
Sở nhân hữu mại kì châu vu Trịnh giả, vi mộc
lan (1) chi quỹ, huân dĩ quế tiêu, xuyết dĩ châu ngọc, sức dĩ mai
côi (2), tập dĩ phỉ thuý. Trịnh nhân mãi kì độc nhi hoàn kì châu.
(Hàn Phi Tử - Ngoại trừ thuyết tả
thượng)
1- Mộc lan 木兰: tên một loại
cây, cũng gọi là “đỗ lan” 杜兰, “lâm lan” 林兰, hình trạng như cây “nam” 楠,
chất gỗ tựa cây bách nhưng sớ mịn, vỏ cay có mùi thơm tựa quế.
2- Mai côi 玫瑰: một loại ngọc
đẹp sắc đỏ.
Có người
nước Sở đến nước Trịnh bán ngọc, dùng gỗ mộc lan làm hộp, dùng quế và tiêu xông
cho thơm, điểm xuyết thêm châu ngọc, trang sức thêm mai côi, khảm thêm ngọc phỉ
thuý. Người nước Trịnh chỉ mua cái hộp còn ngọc thì trả lại.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 29/8/2015
Nguồn
THƯỜNG DỤNG ĐIỂN CỔ
常用典故
Biên soạn: Tôn Lập Quần 孙立群,
Lí Ái Trân 李爱珍
Thượng Hải đại học xuất bản xã, 2005
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật