NHỮNG TRUYỀN THUYẾT VỀ MA TỔ
1- Ma Tổ cứu
huynh trưởng
Một
ngày mùa Thu năm Ma Tổ 妈祖 16 tuổi (1).
cha và anh đi biển chưa về, trời đột nhiên chuyển gió to, sóng biển gầm vang.
Lúc bấy giờ Ma Tổ đang dệt vải trong nhà, dự cảm được cha và anh trên biển nhất
định lành ít dữ nhiều, có nguy cơ chìm thuyền. Bỗng Ma Tổ gục trên khung dệt,
hai mắt nhắm chặt, một tay cầm thoi dệt, một tay cầm chỉ, chân đạp khung dệt,
thần sắc như đang theo gió lướt sóng. Bà mẹ họ Vương bên cạnh nhìn thấy cảnh tượng
ấy không bằng lòng nên nắm cánh tay Ma Tổ. Ma Tổ tỉnh lại kêu lên một tiếng,
thoi dệt trong tay rơi xuống đất, cất tiếng khóc thương tâm, nói rằng:
Cha cứu được bình an, còn anh trai chìm
mất.
Hoá ra
khi Ma Tổ gục trên khung dệt nhập định xuất thần, chân đạp khung dệt như đang đứng
trên thuyền, một tay nắm dây ở đầu thuyền của cha, còn tay kia nắm dây ở đuôi
thuyền của anh, đột nhiên bị mẹ lay dậy, thoi dệt trong tay rớt xuống đất, thuyền
của anh bị chìm.
Chẳng bao lâu người cha là
Lâm Nguyện 林愿 từ biển trở về than khóc, người mẹ không thấy con
trai về, biết ngay sự tình nên ngã lăn ra đất hôn mê. Ngày hôm sau sóng lớn vẫn
chưa yên, Ma Tổ dũng cảm lấy thuyền ra biển, cuối cùng trong biển cả mênh mông
đã tìm thấy thi thể của anh liền vớt về mai táng. Câu chuyện hiếu đễ cứu cha cứu
anh lần đó ngay lập tức lan truyền khắp thôn xóm, không ai không xưng tụng Ma Tổ
là “Thần cô” 神姑.
2- Ma Tổ hoá
cỏ thành cây
Mùa
Xuân năm Ma Tổ 17 tuổi, có một chiếc thuyền buôn đi ngang qua khu vực biển vùng
đảo Mi Châu 湄洲, bỗng nhiên gặp phải sương mù dày đặc, thuyền va vào
đá ngầm, đáy thuyền bị lủng, có nguy cơ chìm. Thương nhân trên thuyền ai nấy đều
lo sợ, cất tiếng kêu cầu cứu. Lúc bấy giờ Ma Tổ đang tụng kinh lễ Phật trong
nhà, nghe có tiếng kêu cứu thảm thiết từ xa đưa lại, liền dùng thần thông quan
sát, phát hiện một chiếc thuyền buôn va phải đá ngầm sắp chìm, liền nhanh chóng
gọi ngư dân ra biển cứu. Nhưng biển lại sóng to, sương mù dày đặc, không ai dám
mạo hiểm. Thấy vậy, Ma Tổ liền nhổ một nắm có bên bờ liệng ra giữa biển, trong
phút chốc trên mặt biển nổi lên vô số những khúc gỗ lớn, trôi đến thuyền bị nạn
nhanh như tên bắn, từng khúc từng khúc nâng thuyền từ từ đưa vào đảo Mi Châu.
Thương nhân cảm kích sự thần kì hỏi ngư dân mới biết do Thần cô “hoá thảo thành
mộc” 化草成木nâng thuyền cứu mọi người., nên liền đến bái tạ Thần
cô ơn cứu mạng. Ngày sau Ma Tổ càng lấy
tinh thần đại từ đại bi cứu khổ cứu nạn hành thiện cứu đời, khắp xa gần đều ca
tụng.
3- Ma Tổ được
báu vật
Năm Ma
Tổ 13 tuổi, có một vị Đạo sĩ già tên Huyền
thông 玄通, ăn mặc lam lũ, đến nhà họ Lâm hoá duyên. Ma Tổ thành
tâm cung kính rước vào nhà, hoan hỉ dâng trà thơm. Sau đó vị Đạo sĩ thường đến
nhà họ Lâm hoá duyên, Ma Tổ đều luôn cung kính tiếp đãi, lại thêm bố thí tài vật. Vị
Đạo sĩ già rất cảm động, truyền cho “huyền vi bí pháp” 玄微秘法 để mai sau này cứu nhân độ thế.
Năm 16
tuổi, một ngày nọ Ma Tổ cùng bạn vui chơi bên giếng cổ trong sân, bỗng từ trong
giếng hiện ra một thần nhân dữ tợn, tay cầm một đạo bùa bằng đồng từ từ bay
lên, các bạn trông thấy kinh hãi bỏ chạy, riêng Ma Tổ vô cùng bình tĩnh quỳ xuống
bái lạy. Thần nhân đem đạo bùa trao cho Ma Tổ rồi bay vào trong mây. Ma Tổ có
được đạo bùa bằng đồng này càng để hết tâm trí nghiên cứu pháp thuật, linh
thông biến hoá, luôn nhiệt tình giúp người, cứu nguy trừ ác trong làng, được mọi
người kính yêu.
4- Ma Tổ đắc đạo
thăng thiên
Năm Ung
Hi 雍熙 thứ 4 đời Tống Thái tông (năm 987), Ma Tổ đã 28 tuổi.
Ngày mồng 9 tháng 9 âm lịch, Ma Tổ dậy sớm tắm gội thay đổi trang phục, trang
điểm xinh đẹp giống như một tiên nữ. Ma Tổ bước ra khỏi phòng, cúi đầu nói nhỏ
nhẹ từ biệt người chị:
Hôm nay là tiết Trùng Dương, em muốn lên cao
viễn du để thư thả trong lòng. Mong nhờ các chị hiếu kính với song thân.
Ma Tổ
bùi ngùi bịn rịn cáo biệt cha mẹ đi đến Mi Châu. Ngày Trùng Dương khí trời
trong trẻo, trên núi Mi Châu hoa cúc vàng nở rộ, gió biển nhẹ đưa tiếng sóng đến
bên tai. Ma Tổ bước chầm chậm lên núi Mi Châu, đứng bên vách núi đưa mắt nhìn
xa, biển biếc nối liền với trời, gió yên sóng lặng, cánh buồn lô nhô. Quay đầu
lại nhìn, trong nước có núi, ngoài núi có biển, núi biển kì quan, cảnh trí tươi
đẹp, khiến người say mê. Lúc bấy giờ một đám mây màu từ trên trời bay xuống, từng
hồi tiếng tiêu tiếng trống vang lại, trong phút chốc mây mù toả hương thơm vây lấy núi.
Ma Tổ đứng trang nghiêm trên đám mây, mây từ từ bay lên không. Ngư dân bách
tính trên đảo lúc bấy giờ nhìn thấy trong khoảng không xa vạn dặm có một đám
mây màu rực rỡ đang bay, lại nghe thấy tiếng nhạc tiên vui tai. Trong mây rất
nhiều kim đồng ngọc nữ tay cầm cờ, tay cầm dù, như ẩn như hiện đưa Ma Tổ thăng
thiên.
Về sau
trên đảo Mi Châu thường có mây mù thơm bủa vây, có nhiều người từng thấy Ma Tổ
mặc áo đỏ, bay trên biển, hiển hiện thần linh cứu giúp vô số ngư dân gặp nạn. Cảm
kích ơn sâu đức tốt, người dân trên đảo Mi Châu đã lập miếu thờ, tôn xưng Ma Tổ
là “Thông Hiền Linh Nữ” 通贤灵女, đồng thời khắc
trên vách núi Mi Châu 4 chữ lớn “Thăng thiên cổ tích” 升天古迹, mọi người cùng đến cúng bái.
5- Ma Tổ trấn
áp yêu quái
Ma Tổ
có hai thủ hạ, một người tên là Thiên Lí Nhãn 天里眼,
một người tên là Thuận Phong Nhĩ 顺风耳. Theo truyền thuyết
đây là hai yêu tinh, vốn là hai anh em Cao Minh 高明
Cao Giác 高觉, bộ hạ của Trụ vương 纣王
cuối đời Thương. Hai người này sau khi bị Khương Tử Nha 姜子牙 đánh bại đã trốn đến núi Đào Hoa 桃花, hoá thành yêu tinh hại người. Bách tính ở gần núi
Đào Hoa không thể sinh sống nên đã cầu cứu Ma Tổ Lâm Mặc Nương 林默娘.
Ma Tổ
nghe nói yêu tinh ở núi Đào Hoa làm hại bách tính, liền quyết tâm trừ hại. Một
ngày nọ, Ma Tổ và mấy người nữ cùng lên núi đốn củi. Hai tên yêu quái trông thấy
mấy cô gái liền trêu ghẹo. Ma Tổ trông thấy lớn tiếng hét rằng:
Không được vô lễ.
Yêu
tinh nghĩ bụng, mấy cô gái đó trước đây thấy chúng, cô nào cũng sợ, nay sao lại
to gan như thế? Nhất định có nguyên nhân gì đây. Vì thế, yêu tinh nhảy lên không
hoá thành một vầng lửa, khiến người ta phải loá mắt. Ma Tổ nhìn thấy lập
tức thi triển pháp lực, lấy khăn tay vẫy lên trời một cái, trong phút chốc mây
đen kéo đến che cả bầu trời, cuồng phong nổi lên. Hai tên yêu tinh biết tránh
không kịp nên đã hiện nguyên hình, một tay cầm rìu, một tay cầm phương thiên
kích, muốn xông đến Ma Tổ, nhưng do bởi gió lớn nên không tiến lên được. Ma Tổ
hét lớn:
Yêu quái to gan, còn không mau buông binh
khí?
Hai tên
yêu quái nghe qua liền buông binh khí quỳ trước mặt Ma Tổ xin tha mạng. Ma Tổ cảnh
cáo:
Từ nay về sau nếu còn làm việc xấu, giết hại
bách tính, thì quyết không tha thứ.
CHÚ CỦA NGƯỜI DỊCH
(1)- MA TỔ 妈祖: Ma Tổ là vị Hải thần
trong tín ngưỡng khu vực bao gồm Đông Á, lấy vùng duyên hải phía Đông Nam Trung
Quốc làm trung tâm, là vị thần được các thuyền công, hải viên, lữ khách, thương
nhân và ngư dân cùng tôn thờ.
Tương truyền tên thật của Ma
Tổ là Lâm Mặc 林默. Bà sinh vào ngày 23 tháng 3 năm Kiến Long 建隆 thứ 1 đời Tống Thái Tổ (năm 960), mất ngày mồng 9
tháng 9 năm Ung Hi 雍熙 thứ 4 đời Tống Thái Tông (năm 987) người đảo Mi Châu 湄洲, huyện Bồ Điền 莆田,
phủ Tuyền Châu 泉州, lộ Phúc Kiến 福建.
Khi sinh ra không khóc không quấy nên được đặt tên là Mặc 默 (im lặng), tiểu danh là Mặc Nương 默娘. Nhân vì Ma Tổ có công cứu đời giúp người nên được
triều đình tứ phong tôn hiệu từ “Phu Nhân” 夫人,
“Thiên Phi” 天妃, “Thiên Hậu” 天后,
đến “Thiên Thượng Thánh Mẫu” 天上圣母 Đời Tống tứ phong
14 lần, đời Nguyên 5 lần, đời Minh 2 lần, đời Thanh 15 lần. Dân vùng duyên hải
tôn Bà là Hải thần 海神, lập miếu thờ phụng.
Tháng 10 năm 2009, tín ngưỡng
Ma Tổ đã được tổ chức UNESCO đưa vào danh mục những di sản văn hoá phi vật thể
của nhân loại
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 28/11/2013
Nguyên tác Trung văn
MA TỔ ĐÍCH CỐ SỰ
妈祖的故事
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật