Dịch thuật: Bách Việt chi địa

 

BÁCH VIỆT CHI ĐỊA 

          Triều Tần bình định Bách Việt 百越 thực tế là tiếp tục sự thống nhất trung nguyên, trên cơ sở tổng hợp vận dụng các thủ đoạn như tấn công quân sự, thiết lập quận huyện và di dân ra vùng biên, đã thực hiện việc quản hạt có hiệu quả đối với khu vực Lĩnh Nam 岭南, từ đó đặt cơ sở vững chắc cho sự phát triển khu vực Lĩnh Nam.

          Tộc Việt là dân tộc cổ xưa phân bố rộng rãi ở phương nam và đông nam thời cổ Trung Quốc. Nhân vì sự phân bố cực rộng, tộc thuộc lại nhiều, không lệ thuộc chi phối lẫn nhau, cho nên xưng là 百越 (Bách Việt), cũng viết là 百粤. Bách Việt lấy việc xăm mình, cắt tóc ngắn, vạt áo trước bên phải đè lên vạt bên trái làm đặc điểm, khu biệt rõ với văn hoá trung nguyên. Đối với tộc thuộc Bách Việt, sự phân bố cùng chi phái, các học giả vẫn chưa hình thành ý kiến thống nhất. Dựa vào địa vực phân bố, một số tộc thuộc lớn đại để có thể phân ra là: “Vu Việt” 于越 phân bố ở vùng Thiệu Hưng 绍兴 Chiết Giang 浙江 ngày nay; “Đông Việt” 东越 (còn gọi là “Đông Âu 东瓯) phân bố ở vùng Ôn Châu 温州 lưu vực Âu Giang 瓯江 phía nam Chiết Giang 浙江 ngày nay; “Mân Việt” 闽越 phân bố ở vùng Phúc Châu 福州 lưu vực Mân Giang 闽江 Phúc Kiến 福建 ngày nay; “Nam Việt” 南越phân bố ở Quảng Đông 广东 cùng phía nam Quảng Đông ngày nay; “Tây Âu” 西瓯 (cũng gọi là “Lạc Việt” 骆越) phân bố ở Quảng Tây 广西 cùng phía nam Quảng Tây ngày nay.

          Trong số các Việt, Vu Việt có quan hệ mật thiết với trung nguyên, trình độ chính trị, kinh tế cùng văn hoá cũng tiên tiến nhất. Nước Việt thời Xuân Thu là Vu Việt sáng lập. Thủ lĩnh nổi tiếng Việt Vương Câu Tiễn 越王勾践khống chế Vu Việt, Đông Việt, Mân Việt, cùng tranh hùng với nước Ngô hùng mạnh. Cây mâu của Ngô Vương Phù Sai 吴王夫差 và thanh kiếm của Việt vương Câu Tiễn còn bảo tồn đến hiện nay, tựa hồ hãy còn cho thấy đao quang ảnh kiếm năm nào. Câu Tiến nhẫn nỗi thống khổ mất nước chịu nhục hầu Ngô Vương Phù Sai, thậm chí bưng bô dọn phân, dọn nước tiểu cho Phù Sai. Câu Tiễn sau khi gạt để Phù Sai tín nhiệm, nằm gai nếm mật, “thập niên sinh tụ, thập niên giáo huấn” 十年生聚, 十年教训 (mười năm phồn thực nhân khẩu, tích trữ vật lực, mười năm giáo dục huấn luyện), nhất cử diệt Ngô. Văn học gia đời Thanh Bồ Tùng Linh 蒲松龄 đem Việt Vương Câu Tiễn sánh ngang với Tây Sở Bá Vương Hạng Vũ, nói rằng:

          Khổ tâm nhân, chung bất phụ, ngoạ tân thường đảm, tam thiên Việt giáp khả thôn Ngô. (1)

          苦心人, 终不负, 卧薪尝胆, 三千越甲可吞吴

          (Người khổ tâm chí, trời sẽ không phụ, như Câu Tiễn nằm gai nếm mật, chỉ với  ba ngàn binh mã mà diệt được nước Ngô)

Chính là nói đến điển cố này. Việt Vương Câu Tiễn còn có một dạo kiếm chỉ

Giang Hoài 江淮, hội minh chư hầu, tranh bá trung nguyên. Chỉ là đến năm 306 trước công nguyên, Sở diệt Việt, giết Việt Vương Vô Cường 越王无, “nhi Việt dĩ thử tán, chư tộc tử tranh lập, hoặc vi vương, hoặc vi quân, tân vu Giang Nam hải thượng, phục triều vu Sở” 而越以此散, 诸族子争立, 或为王, 或为君 , 滨于江南海上 (Nước Việt vì việc đó mà tan, các người con trong tộc tranh giành ngôi vị, có người làm vương, có người làm quân chủ, sống dựa vào vùng biển Giang Nam). Bắt đầu trung kì thời Chiến Quốc, Vu Việt, Đông Việt và Mân Việt đều nằm trong phạm vi thế lực của nước Sở.

          Nam Việt và Tây Âu ở vào phía nam Ngũ Lĩnh 五岭 (tức Đại Dữu lĩnh 大庾岭, Kị Điền lĩnh 骑田岭, Đô Bàng lĩnh 都庞岭, Manh Chử lĩnh 萌渚岭, Việt Thành lĩnh 越城岭), đầu đời Tần tuy ở vào giai đoạn bộ lạc nguyên thuỷ, cuộc sống qua một nửa đánh cá săn bắt, một nữa nông canh, nhưng từ lâu đã qua lại với trung nguyên, liên hệ mật thiết. Bước vào sau thời Xuân Thu, nước Sở hùng mạnh, một mặt tiến lên phương bắc dòm ngó trung nguyên, một mặt xuống phía nam khai phá. Sơ kì thời Chiến Quốc, Sở Điệu Vương 楚悼王kiên quyết biến pháp, quốc gia phú cường, thế là “Nam bình Bách Việt” 南平百越 (phía nam bình định Bách Việt), chiếm lĩnh vùng “Động Đình 洞庭, Thương Ngô” 苍梧, khu vực Lĩnh Nam cũng trở thành phạm vi thế lực của nước Sở.

          Có thể thấy, mối liên hệ mật thiết giữa chư Việt với Trung nguyên, lại được nước Sở trường kì kinh doanh. Trên cơ sở đó, Tần diệt sáu nước, thống nhất trung nguyên, chỉ huy quân đội tiến xuống phương nam, khai thác Lĩnh Nam 岭南 là thế lực tất nhiên.

Chú của người dịch

1- Để tán dương ý chí kiên nhẫn của Bồ Tùng Linh 蒲松龄, Nhan Mại 颜迈đã làm cặp đối tặng cho Bồ Tùng Linh. Câu trên là vế sau trong cặp đối đó:

Hữu chí giả, sự cánh thành, phá phủ trầm chu, bách nhị Tần quan chung thuộc Sở

          Khổ tâm nhân, thiên bất phụ, ngoạ tân thường đảm, tam thiên Việt giáp khả thôn Ngô.

          有志者, 事竟成, 破釜沉舟, 百二秦关终属楚

     苦心人, 天不负, 卧薪尝胆, 三千越甲可吞吴

          (Người có chí hướng, làm việc sẽ thành công, giống như Hạng Vũ cho đập nồi phá lủng thuyền, cuối cùng khiến cho Tần quan hiểm yếu quy về nước Sở.

          Người khổ tâm chí, trời sẽ không phụ, như Câu Tiễn nằm gai nếm mật, chỉ với ba ngàn binh mã mà diệt được nước Ngô)

https://zhidao.baidu.com/question/39816999.html

            Trong nguyên tác, là “chung bất phụ” 终不负 không phải “thiên bất phụ” 天不负.

                                                         Huỳnh Chương Hưng

                                                          Quy Nhơn 07/01/2021

Nguyên tác Trung văn

BÁCH VIỆT CHI ĐỊA

百越之地

Trong quyển

THỐNG NHẤT VƯƠNG TRIỀU ĐÍCH ĐẢN SINH – TẦN

统一王朝的诞生 -

Chủ biên: “Đồ thuyết Trung Quốc lịch sử”

Trường Xuân - Cát Lâm xuất bản tập đoàn hữu hạn trách nhiệm công ti, 2006

Previous Post Next Post