Dịch thuật: Đất bằng nổi sóng đùng đùng (1405) ("Truyện Kiều")

ĐẤT BẰNG NỔI SÓNG ĐÙNG ĐÙNG (1405)

          Trong Trúc chi từ 竹枝词 bài thứ 7, Lưu Vũ Tích 刘禹锡 viết rằng:

Cù Đường tào tào thập nhị than

Thử trung đạo lộ cổ vi nan

Trường hận nhân tâm bất như thuỷ

Đẳng nhàn bình địa khởi ba lan

瞿塘嘈嘈十二滩

此中道路古为难

长恨人心不如水

等闲平地起波澜

(Giòng nước ở kẽm Cù Đường rầm rầm tuôn chảy qua 12 ghềnh thác

Đường đi ở đây xưa nay rất gian nan

Lòng người luôn oán hận so không lại giòng nước ở đây

Chẳng có duyên cớ gì đất bằng cũng tuôn dậy sóng)

https://baike.baidu.com/item/%E7%AB%B9%E6%9E%9D%E8%AF%8D%E4%B9%9D%E9%A6%96

            Tô Thức 苏轼 trong Tư quy nhị thủ 思归二首 cũng có viết:

Nhi ngôn thế tình ác

Bình địa phong ba khởi

儿言世情恶

平地风波起

(Con nói rằng tình đời hiểm ác

Như đất bằng bổng dưng dậy sóng)

http://www.jsexwh.com/shici_detail/241144.html

          Thành ngữ “bình địa phong ba” 平地风波 hoặc “phong ba bình địa” 风波平地, “bình địa ba lan” 平地波澜, “bình địa ba đào” 平地波涛 (đất bằng dậy sóng) ví sự việc đột nhiên phát sinh hoặc biến động lớn mà không thể ngờ tới.

Đất bằng nổi sóng đùng đùng

Phủ đường sai lá phiếu hồng thôi tra

(“Truyện Kiều” 1405 - 1406)

Đất bằng nổi sóng: Dịch thành ngữ Hán Bình địa ba đào, tức là đang yên ổn bỗng sinh ra việc dữ dội nguy hiểm.

(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội, Hà Nội – 1989)

                                                                Huỳnh Chương Hưng

                                                                 Quy Nhơn 05/8/2020