勤学苦练, 无悔春光
人生一世, 草木一春
黑发不知勤学早, 转眼便是白头翁
月过十五光明少, 人到中年万事休
(清.周希陶: 增广贤文)
Phiên âm
CẦN HỌC KHỔ LUYỆN, VÔ HỐI XUÂN QUANG
Nhân sinh nhất thế, thảo mộc
nhất xuân
Hắc phát bất tri cần học tảo,
chuyển nhãn tiện thị bạch đầu ông.
Nguyệt quá thập ngũ quang
minh thiểu, nhân đáo trung niên vạn sự hưu
(Thanh . Chu Hi Đào: Tăng quảng hiền văn)
Dịch nghĩa
SIÊNG NĂNG HỌC TẬP KHẮC KHỔ LUYỆN TẬP
TUỔI XUÂN CÓ QUA ĐI CŨNG KHÔNG HỐI HẬN
Người sống chỉ một đời cũng
như cây cỏ chỉ có một mùa xuân.
Tuổi trẻ tóc xanh không biết
sớm siêng năng học tập, chớp mắt đã thành ông lão đầu bạc.
Trăng qua rằm ánh sáng dần giảm bớt, người đến tuổi trung niên, muôn việc nên thôi.
Phân tích và
bình luận
“Đối tửu đương ca, nhân sinh
kỉ hà?
Thí như triêu lộ, khứ nhật
khổ đa.”
对酒当歌,
人生几何
譬如朝露,
去日苦多
(Trước chén rượu nên hát ca,
vì đời người có được bao lâu.
Như sương buổi sớm, những ngày
qua đã khổ nhiều.)
Trong bài “Đoản ca hành” 短歌行, Tào Tháo 曹操 đã cảm
thán đời người ngắn ngủi. Sinh mệnh như sương buổi sớm, chớp mắt đã qua đi, không
lưu lại nhiều thời gian để chúng ta suy nghĩ hướng đi của cuộc đời, càng không
thể để chúng ta phung phí. Đời người nhiều nhất cũng chỉ đến trăm năm, mà thời
gian trăm năm phút chốc qua đi, đã may mắn sinh tồn trong khoảng trời đất này
thì cần phải trân quý thời gian của mỗi ngày, thông qua học tập mà không ngừng
làm phong phú bản thân.
Đời người, thời gian đẹp nhất không gì bằng tuổi trẻ. Lúc đó,
như cây cỏ tốt tươi, xuân phong đắc ý,
chính là thời cơ tốt nhất để chúng ta học tập và tạo dựng cơ nghiệp. Nếu để lỡ
mất, đợi đến lúc tuổi già sức yếu, sức nhớ giảm suy, có bắt đầu học lại, e rằng
lực bất tùng tâm. Cho nên, chúng ta cần trân quý tuổi thanh xuân của mình, đương
lúc nó còn thuộc về mình, nên yêu quý, đối đãi tốt, Khi nó rời xa mình, trong lòng
mình mới không cảm thấy hối hận.
Đương nhiên, nói đến thời kì thanh xuân kà thời gian đẹp nhất
của con người, không hề đại biểu chỉ có lúc thanh xuân mới có thể học tập và sáng
tạo sự nghiệp, con người sống đến già học đến già, chỉ có không ngừng hấp thụ chất
dinh dưỡng của tri thức, mới có thể tiến bước cùng với thời đại. Vả lại “Nguyệt
quá thập ngũ quang minh thiểu, nhân đáo trung niên vạn sự hưu”, câu này quá
bi quan nên cũng không hợp lí, người đến tuổi trung niên cũng có thể làm được
việc, hơn nữa có thể cũng có được thành tựu to lớn hơn những thiếu niên đắc chí.
Nhân vì họ đã trải qua tuổi khí huyết phương cương, tuy thiếu nhiệt tình của tuổi
trẻ nhưng lại trầm tĩnh lão luyện, làm việc càng suy nghĩ kĩ, nhân đó mà hiệu
suất thành công càng lớn.
Cho nên, bất luận là giai đoạn nào của đời người, cũng đều là một bộ phận của sinh mệnh, không nên để trôi qua một cách vô ích, chỉ có xứng đáng với sinh mệnh của mình mới có thể có được một cuộc sống tươi đẹp.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 01/12/2025
Nguồn
TĂNG QUẢNG HIỀN VĂN
增广贤文
Thanh . Chu Hi Đào 周希陶 tu đính