NGUỒN GỐC HỌ KHANG
Về nguồn gốc họ (tính) Khang 康 chủ yếu có 3 thuyết.
1-Xuất phát từ tính Cơ 姬.
Thời Chu Thành Vương 周成王, em trai của ông là Khang Thúc 康叔 được
cử làm Tư khấu 司冦, quyền vị cao
hơn chư hầu. Sau khi ông mất có thuỵ hiệu là “Khang” 康.
Con cháu đời sau lấy thuỵ hiệu làm họ (thị), xưng là Khang thị 康氏. Đây chính là họ Khang 康 ở Hà Nam 河南.
2-Xuất phát từ hậu duệ của Vương Tử 王子Tây vực Khang Cư quốc 西域康居国.
Thời
Hán, Tây vực Khang Cư quốc Vương Tử đến Trung Quốc biểu thị sự thần phục đối với
hoàng đế triều Hán. Sau khi Vương Tử đến, bèn dừng chân tại Hà Tây 河西đợi chiếu, sau định cư tại Hà Tây, con cháu ông lấy quốc
làm họ, xưng Khang thị 康氏. Đó là họ Khang 康 ở
Cam Túc 甘肃.
3-Các tộc khác gia nhập hoặc do vì tị huý mà đổi sang
họ Khang 康. Như hoàng đế khai quốc nhà Tống là Triệu Khuông Dận 赵匡胤sau khi lên ngôi, do vì tị danh huý, lệnh cho họ
“Khuông” 匡đổi sang họ “Khang” 康.
Họ Khang 康 ước chiếm 0,28% nhân khẩu của dân tộc Hán trong cả nước, chiếm vị thứ 75. Các tỉnh An Huy 安徽, Tứ Xuyên 四川, Thiểm Tây 陕西, Cam Túc 甘肃, Sơn Đông 山东 có nhiều người mang họ Khang 康.
Danh nhân các đời
Thời
Tam quốc, nước Ngô có hải ngoại lữ hành gia Khang Thái 康泰.
Thời Đường
có tì bà diễn tấu gia Khang Côn Xí 康昆企.
Cuối đời
Thanh có Khang Quảng Nhân 康广仁 phái Duy Tân, một trong “Mậu Tuất lục quân tử” 戊戌六君子 (1).
Cận đại có lãnh tụ phái cải lương Khang Hữu Vi 康有为.
Chú của người dịch
1-Mậu
Tuất lục quân tử 戊戌六君子: Tức 6 vị chí sĩ bị hành quyết trong vụ chính biến
năm Mậu Tuất, còn gọi là “Mậu Tuất chính biến” 戊戌政变hay “Mậu Tuất biến pháp” 戊戌变法, “Bách nhật duy
tân” 百日维新,
“Mậu Tuất duy tân” 戊戌维新, “Duy tân biến pháp” 维新变法.
Đây là phong trào cải cách chính trị vào năm Quang
Tự 光绪 thứ 24 (1898) (11/6 – 21/9/1898). Chủ trương biến
pháp lần đó do Quang Tự đích thân lãnh đạo, nội dung chủ yếu là: Học tập phương
Tây, đề xướng văn hoá khoa học; cải cách chế độ chính trị, giáo dục; phát triển
nông công thương… Phong trào đã gặp phải sự phản đối quyết liệt của phái thủ
cựu mà đứng đầu là Từ Hy Thái Hậu 慈禧太后. Tháng 9 năm đó, Từ Hy phát động chính biến, Quang
Tự bị bắt giam, Khang Hữu Vi 康有为, Lương Khải Siêu 粱启超 lần lượt bỏ trốn sang Pháp và Nhật. Đàm Tự
Đồng 谭嗣同,
và 5 người khác là Lâm Húc 林旭, Dương Nhuệ 杨锐, Dương Thâm Tú 杨深秀, Lưu Quang Đệ 刘光第, Khang Quảng Nhân 康广仁 bị sát hại (6 người này được gọi là Mậu Tuất
lục quân tử).
Biến pháp chỉ trải qua 103 ngày, cuối cùng bị thất
bại. Vì thế Mậu Tuất biến pháp cũng còn gọi là Bách nhật duy tân.
http://baike.baidu.com/view/15917.htm
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 15/11/2025
Nguyên tác Trung văn
KHANG TÍNH UYÊN NGUYÊN
康姓渊源
Trong quyển
BÁCH GIA TÍNH
百家姓
Biên soạn: Triệu Dương 赵阳