THIẾT PHU CHI THỐNG
切肤之痛
Điển xuất “Liêu trai chí dị” 聊斋志异
Chu sinh 朱生mất vợ, bắt gặp vợ của người
hàng xóm rất xinh đẹp, liền nói đùa với bà mối là muốn đến cầu hôn. Bà mối cũng
đùa lại, nói rằng:
-Hãy giết chồng của cô ta đi.
Chu sinh nói rằng:
-Được!
Bản ý đó chỉ là nói đùa mà thôi, ai ngờ mấy ngày sau,
người hàng xóm chồng cô gái lúc đi đòi nợ trở về, quả nhiên bị giết chết nơi đồng
hoang.
Người trong làng nghi Chu sinh giết, nhưng Chu sinh
kiên quyết không nhận. Quan trên dùng nghiêm hình tra khảo người vợ anh hàng
xóm. Chu sinh nhân vì thương cô ấy bị khảo hình nên đành nhận tội:
-Đó là do tôi giết, tôi đã phạm tội sát nhân, có chiếc
áo vấy máu làm chứng.
Thế là Chu sinh bị giải về nhà để lấy áo. Chu sinh nói
với mẹ:
-Đưa áo ra cũng chết, mà không đưa ra cũng chết, chậm
đưa ra không bằng sớm đưa ra.
Người mẹ rơi nước mắt đi vào trong phòng, lát sau quả
nhiên cầm chiếc áo vấy máu đem ra. Thế là Chu sinh bị phán xử tử hình.
Ngày nọ, bỗng có một người xông thẳng vào công đường nhận
rằng mình là hung thủ. Người ấy khai:
-Tôi đoán là người bị giết đi đòi nợ về, tất có tiền
trên người, nên đã ra tay sát hại. Nghe nói Chu sinh tự nhận tội, lúc đầu tôi
ngầm mừng, nhưng về sau bị lương tâm cắn rứt, nên đến công đường đầu án.
Quan trên lại hỏi Chu sinh:
-Thế thì chiếc áo vấy máu từ đâu mà ra?
Chu sinh không biết trả lời thế nào, bèn hỏi mẹ. Người
mẹ đáp rằng:
-Con tôi trong lúc gấp cần chiếc áo , tôi vào phòng
cắt lấy tay mình cho máu vấy vào áo.
Tại hiện trường kiểm tra cánh tay của bà, vết dao hãy
còn, thế là Chu sinh miễn tội.
Một năm sau, mẹ chồng của cô gái muốn cho cô tái giá.
Cô gái thấy Chu sinh có tình nghĩa, liền lấy Chu sinh.
Bồ Tùng Linh 蒲松龄ở cuối bài cảm thán rằng:
Từ đó có thể thấy có vô số án oan trong ngục, những người
vô tội bị liên luỵ, gian dân thì ít mà lương dân lại nhiều. Muôn tội mà họ chịu
chốn công môn, đều là nỗi đau như dao cắt vào da thịt (thiết phu chi thống 切肤之痛). Chỉ mong quan trên mỗi khi thẩm án tra xét, tội nào
đáng tha thì thả cho về, không đáng tha thì nên trừ khử, chỉ cần một lần giơ
bút một lần động tay, thì có thể bảo toàn biết bao nhiêu tính mệnh con người.
“Thiết phu chi thống” 切肤之痛 (nỗi đau như dao cắt vào da thịt) chỉ bản thân trải qua sự thống khổ. Ví với việc cảm nhận cực kì đau đớn.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 29/8/2025
Nguồn
ĐỒ GIẢI QUỐC HỌC ĐIỂN CỐ
图解国学典故
Chủ biên: Nhậm Tê Nhiên 任犀然
Bắc Kinh: Trung Quốc Hoa Kiều xuất bản xã, 2016