THÍNH NHÂN XUYÊN TỊ
听人穿鼻
Điển xuất “Nam sử – Trương Hoành Sách
truyện” 南史 - 张宏策传
Từ Hiếu Tự tài phi trụ thạch,
thính nhân xuyên tị.
徐孝嗣才非柱石, 听人穿鼻
(Từ Hiếu Tự tài năng tầm thường, bị người khác xỏ mũi)
Thời Tề Vũ Đế 齐武帝nhà Nam triều đương chính, có một
quý tộc tên Từ Hiếu Tự 徐孝嗣, ông ta làm việc chẳng có chủ
kiến, luôn nghe theo sự sai khiến của Tề Vũ Đế, Vũ Đế xem ông ta như một trung
thần.
Năm 493, Tề Vũ Đế qua đời, hoàng thái tôn Tiêu Chiêu
Nghiệp 萧昭业kế vị. Lúc Vũ Đế lâm chung, tin vào lòng trung của Từ
Hiếu Tự nên đã phó thác ông ta phò tá tự vương. Năm sau, hoàng tộc Tây Xương Hầu
Tiêu Loan 西昌侯萧鸾có mưu đồ đoạt vị, biết Từ Hiếu Tự nhận
lãnh trách nhiệm thác cô, hơn nữa hiểu rõ con người Từ Hiếu Tự không có chủ kiến,
nhát gan sợ việc, bèn muốn dựa vào Từ Hiếu Tự để thực hiện dã tâm của mình. Nhằm
dò thám phản ứng của Từ Hiếu Tự, Tiêu Loan bèn phái tâm phúc ngầm báo cho Từ Hiếu
Tự biết âm mưu của mình, để xem thử ý kiến. Từ Hiếu Tự biết Tây Xương Hầu bản tính
tàn độc, không dám đắc tội nhưng cũng không phản đối.
Bạn của Từ Hiếu Tự là Nhạc Dự 乐豫biết được
chuyện đó, nói với ông ta rằng:
-Từ Vũ Đế đối đãi với ông không bạc, giao nhiệm vụ
thác cô quan trọng cho ông, ông sao có thể im lặng với ý đồ mưu phản của Tiêu Loan.
Đó chẳng phải là đã phụ với sự tín nhiệm của Vũ Đế đối với ông sao?
Từ Hiếu Tự không nói gì, biết Nhạc Dự nói rất có lí,
nhưng lại sợ Tiêu Loan. Sau khi Nhạc Dự rời đi, ông một mình trong nhà bồi hồi
lo nghĩ
Lúc bấy giờ vừa lúc Tiêu Loan đến, Từ Hiếu Tự không dám
chậm trễ, vội vàng nghinh tiếp. Tiêu Loan đem cụ thể từng bước soán đoạt đế vị
nói cho Từ Hiếu Tự, đồng thời nhờ ông hiệp trợ hoàn thành việc soán vị. Từ Hiếu
Tự suy nghĩ đi suy nghĩ lại, và đã đáp ứng. Dưới sự giúp đỡ của Từ Hiếu Tự, Tiêu
Loan sai người giết chết hoàng đế.
Sau khi hoàng đế mất, trong nước không thể một ngày không
vua, Tiêu Loan sợ việc soán vị của mình sẽ gây ra công phẫn, bèn muốn lấy danh
nghĩa thái hậu lập Tân An Vương Tiêu Chiêu Văn 新安王萧昭文 mới 15 tuổi làm đế, còn mình ngầm
thao túng tân đế. Từ Hiếu Tự bèn lấy ra chiếu lệnh thái hậu đã giả từ trước,
thoả mãn tâm nguyện của Tiêu Loan.
Cùng năm đó, Tiêu Loan lại tương kế giết chết con cháu
của Tề Cao Đế 齐高帝 Tề Vũ Đế 齐武帝, mượn danh nghĩa thái hậu một
lần nữa phế bỏ đế vị của Tiêu Chiêu Văn, tự mình xưng đế, sử xưng là Tề Minh Đế
齐明帝.
Bốn năm sau, Tề Minh Đế qua đời, người con thứ 2 là Tiêu
Bảo Quyển 萧宝卷kế thừa hoàng vị. Tiêu Bảo Quyển so với phụ thân Tiêu
Loan càng tàn độc hơn, cả ngày chỉ ham ăn chơi, không quan tâm triều chính, hễ ai
không vừa ý thì ra tay giết. Đại thần trong triều không ai dám nhiều lời. Từ Hiếu
Tự bản tính sợ việc, ông tuy đảm nhiệm Thượng thư lệnh 尚书令nhưng cũng
không dám can gián, tin theo bạo quân làm càn.
Người đời sau gọi sự nhu nhược vô năng của Từ Hiếu Tự là “thính nhân xuyên tị” 听人穿鼻 (bị người khác xỏ mũi), chỉ việc nghe theo sự xúi giục xếp đặt của người khác.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 04/6/2025
Nguồn
ĐỒ GIẢI QUỐC HỌC ĐIỂN CỐ
图解国学典故
Chủ biên: Nhậm Tê Nhiên 任犀然
Bắc Kinh: Trung Quốc Hoa Kiều
xuất bản xã, 2016