無夢令
金素梧桐片葉
雲送東軒缺月
香動起微風
枕夢五更催迭
相接
相楫
夢見莊周粉蝶
VÔ MỘNG LỆNH
Kim tố ngô đồng phiến diệp
Vân tống đông hiên khuyết nguyệt
Hương động khởi vi phong
Chẩm mộng ngũ canh thôi điệt
Thôi điệt
Thôi điệt
Mộng kiến Trang Chu phấn điệp
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 05/02/2025
Kim tố 金素: biệt xưng của mùa thu.
“Tố” 素là trắng. Theo thuyết ngũ
hành, thu thuộc kim; với ngũ sắc thu thuộc bạch. Lí Thiện 李善nói rằng:
Kim tố, thu dã. Thu vi kim nhi sắc bạch, cố viết kim tố dã.
金素,
秋也. 秋為金而色白, 故曰金素也.
(Mùa thu là kim mà sắc trắng, cho nên gọi là “kim tố”)
Thôi điệt 催迭: nối tiếp thúc giục.
Trang Chu phấn điệp 莊周粉蝶: Trang Chu hóa bướm, điển xuất
từ “Trang Tử - Tề vật luận” 庄子 - 齐物论.
昔者庄周梦为胡蝶, 栩栩然胡蝶也, 自喻适志与! 不知周也. 俄然觉, 則蘧蘧然周也. 不知周之梦为胡蝶与, 胡蝶之梦为周与? 周与胡蝶, 則必有分矣. 此之谓物化.
Tích
giả Trang Chu mộng vi hồ điệp, hủ hủ nhiên hồ điệp dã, tự dụ thích chí dư! Bất
tri Chu dã. Nga nhiên giáo, tắc cừ cừ nhiên Chu dã. Bất tri Chu chi mộng vi hồ
điệp dư, hồ điệp chi mộng vi Chu dư? Chu dữ hồ điệp, tắc tất hữu phân hĩ. Thử
chi vị vật hoá.
(Ngày
trước, Trang Chu nằm mộng thấy mình hoá thành con bướm, bướm sinh động đáng
yêu, tự cảm thấy đắc ý vui thích, mà không biết bản thân mình vốn là Trang Chu.
Đột nhiên thức giấc, kinh hoàng thấy rõ mình là Trang Chu. Không biết là Trang
Chu nằm mộng biến thành con bướm, hay bướm nằm mộng biến thành Trang Chu. Trang
Chu và bướm nhất định phải có sự khu biệt. Đây có thể gọi là vật hoá.)
https://www.gushiwen.cn/shiwenv_152c3b2ca31e.aspx
Từ câu chuyện trên, thành ngữ Trung Quốc có câu “Trang Chu mộng điệp” 庄周梦蝶, thường được mượn để chỉ giấc mộng kì diệu, hoặc dùng để ví nhân sinh biến hoá vô thường.
Tạm dịch
Lá ngô đồng vào thu
Mây đưa trăng khuyết đến bên
hiên
Gió nhẹ lay động mùi hương
Giấc mộng bên gối năm canh thay
nhau đến
Thay nhau đến
Thay nhau đến
Mộng thấy Trang Chu hoá bướm.