颜回问于君子, 孔子曰:
“爱近仁也, 度近智也, 为己不重, 为人不轻,
君子也夫.” 回曰: “敢问其次.” 子曰:
“弗学而行, 弗思而得. 小子勉之.”
(孔子家語 – 颜回第十八)
Phiên
âm
Nhan Hồi vấn vu quân tử, Khổng Tử viết: “Ái cận nhân dã, đạc cận trí dã,
vi kỉ bất trọng, vi nhân bất khinh, quân tử dã phù.” Hồi viết: “Cảm vấn kì thứ.”
Tử viết: “Phất học nhi hành, phất tư nhi đắc. Tiểu tử miễn chi.”
(Khổng Tử gia ngữ - Nhan Hồi đệ thập bát)
Dịch
nghĩa
Nhan Hồi hỏi như thế nào được cho là quân tử, Khổng Tử bảo rằng:
-Chuộng
điều nhân, gần gũi với người nhân; suy nghĩ vấn đề, gần gũi với người trí; nghĩ
cho bản thân mình thì ít mà nghĩ cho người khác thì nhiều, đó chính là quân tử.
Nhan
Hồi lại nói:
-Xin
được hỏi những điều tiếp theo đó.
Khổng
Tử bảo rằng:
-Đó là không chịu học mà định làm, không chịu suy nghĩ mà muốn có được. Con hãy cố gắng lên.
Chú của người
dịch
Khổng Tử gia ngữ 孔子家语: còn gọi là Khổng
thị gia ngữ 孔氏家语, nói tắt là Gia ngữ 家语. Đây là bộ trứ
tác của Nho gia, nguyên bản có 27 quyển, bản hiện nay có 10 quyển, tổng cộng 44
thiên. Khổng Tử gia ngữ ghi lại tư tưởng
cùng ngôn hành của Khổng Tử và môn đệ của Khổng Tử.
Bản Khổng Tử gia ngữ hiện nay gồm 10 quyển,
44 thiên, Vương Túc 王肃 thời Nguỵ chú. Sau sách có phụ thêm bài tự của Vương Túc, và “Hậu tự” 后序.
https://baike.baidu.com/item/%E5%AD%94%E5%AD%90%E5%AE%B6%E8%AF%AD/6656586
Quyển Khổng Tử gia ngữ do Vương Ứng Lân王应麟chủ biên, phần tự của Vương Túc để ở đầu sách và không có phần “Hậu tự”.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 29/9/2024
Nguồn
KHỔNG TỬ GIA NGỮ
孔子家语
Chủ biên: Vương Ứng Lân 王应麟
Trường Xuân . Thời đại văn hoá xuất bản xã, 2003