TẦN
(Năm 221 – năm 206 trước công nguyên)
Cuối thời Chiến Quốc, Tần Vương Doanh Chính 秦王嬴政liên tục diệt sáu nước, sau đó kiến lập vương triều phong kiến trung ương tập quyền đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc – vương triều Tần. Tần định đô tại Hàm Dương 咸阳, vị quân chủ đầu tiên là Tần Thuỷ Hoàng Doanh Chính 秦始皇嬴政. Tần là một vương triều hiển hách một thời trong lịch sử Trung Quốc, nhưng cũng là vương triều đoản mệnh nhất, từ lúc hưng khởi cho đến lúc diệt vong, trước sau không quá 15 năm, nhưng sự phát triển của nó đối với lịch sử Trung Quốc có ý nghĩa rất quan trọng.
Năm 221 trước công nguyên – Tần Thuỷ Hoàng năm thứ 26
Tần Vương Doanh Chính 秦王嬴政 (năm 259 – năm 210 trước công nguyên) kiến lập vương triều phong kiến thống nhất đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc, định đô tại Hàm Dương 咸阳.
Năm 220 trước công nguyên – Tần Thuỷ Hoàng năm thứ 27
Tần cho tu sửa đường xá trong phạm vi cả nước, phía đông đến Yên, Tề; phía nam đến Ngô, Sở.
Năm 219 trước công nguyên – Tần Thuỷ Hoàng năm thứ 28
Tần Thuỷ Hoàng tuần hành phía đông, phong thiện Thái Sơn 泰山, đồng thời khắc vào đá ca tụng Tần nghiệp. Nghi thức phong thiện bắt đầu hưng khởi.
Năm 216 trước công nguyên – Tần Thuỷ Hoàng năm thứ 31
“Lệnh kiềm thủ tự thực điền” 令黔首自实田của triều Tần, tức để cho bách tính theo thực tế mà chiếm hữu số lượng đất đai và báo lên trên.
Năm 215 trước công nguyên – Tần Thuỷ Hoàng năm thứ 32
Đại tướng Mông Điềm 蒙恬lãnh 30 vạn binh tấn công Hung nô phía bắc.
Năm 214 trước công nguyên – Tần Thuỷ Hoàng năm thứ 33
Mông Điềm đánh bại Hung nô, lấy được vùng Hà Nam 河南 (nay là vùng Ngạc Nhĩ Đa Tư 鄂尔多斯 phía nam Hà Sáo 河套 Nội Mông Cổ), sau đó xây trường thành để phòng ngự quân Hung nô phía bắc. Cũng trong năm đó, Tần tấn công chiếm lấy Lục Lương 陆梁 gần trung tâm Nam Việt 南越, đặt ra 3 quận Quế Lâm 桂林, Nam Hải 南海, Tượng Quận 象郡.
Năm 213 trước công nguyên – Tần Thuỷ Hoàng năm thứ 34
Tần Thuỷ Hoàng áp dụng kiến nghị của Thừa tướng Lí Tư 李斯, hạ lệnh cấm tư học, thiêu huỷ thư tịch “Thi” 诗, “Thư” 书.
Năm 212 trước công nguyên – Tần Thuỷ Hoàng năm thứ 35
Tần Thuỷ Hoàng hạ lệnh chôn sống các phương sĩ, nho sinh đặt điều, hơn 460 người chịu liên luỵ bị hại. Ngoài ra, triều Tần trưng phát hơn 70 vạn người bị “ẩn cung” 隐宮 (người không có sinh thực khí), “đồ hình” 徒刑 (tội nhân) đi xây dựng cung A Bàng 阿房và lăng Li Sơn 骊山.
Năm 210 trước công nguyên – Tần Thuỷ Hoàng năm thứ 37
Tháng 7, Tần Thuỷ Hoàng trên đường tuần du bị bệnh và mất tại Sa Khâu 沙丘. Sau được táng ở Li Sơn 骊山. Sau khi Tần Thuỷ Hoàng mất, Thừa tướng Lí Tư 李斯, hoạn quan Triệu Cao 赵高cùng lập người con nhỏ của Tần Thuỷ Hoàng là Hồ Hợi 胡亥làm đế, Hồ Hợi tức Tần Nhị Thế 秦二世.
Năm 209 trước công nguyên – Tần nhị Thế nguyên niên
Tháng
7, Trần Thắng 陈胜, Ngô Quảng 吴广khởi nghĩa tại Đại
Trạch hương 大泽乡huyện Kì 蕲, chẳng bao lâu công
nhập đất Trần, Trần Thắng xưng vương, hiệu Trương Sở 张楚.
Tháng 9, Lưu Bang 刘邦 (năm 256 – năm 195 trước công nguyên) khởi binh tại đất Bái 沛 (nay là huyện Phong 丰Giang Tô 江苏), xưng Bái Công 沛公. Hạng Lương 项梁cùng cháu là Hạng Vũ 项羽 khởi binh tại đất Ngô 吴. Hậu duệ của 6 nước Tề, triệu, Yên, Nguỵ lần lượt làm theo.
Năm 207 trước công nguyên – Tần Nhị Thế năm thứ 3
Hạng Vũ
项羽 lãnh
binh vượt Chương Hà 漳河tiến đến cứu Triệu, đánh bại quân Tần tại Cự Lộc 巨鹿, sử xưng là “Cự Lộc chi chiến” 巨鹿之战.
Triệu Cao 赵高giết Nhị Thế Hồ Hợi để tự bảo vệ, lập Tử Anh 子婴, biếm hiệu là Tần Vương 秦王. Năm sau, Lưu Bang 刘邦diệt Tần, vương triều Tần đến đây là kết thúc.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 07/7/2024
Nguồn
TRUNG QUỐC LỊCH SỬ NIÊN BIỂU
中国历史年表
Biên soạn: Phùng Tuệ Quyên 冯慧娟
Trường Xuân: Cát Lâm xuất bản tập đoàn cổ phần hữu hạn
công ti, 2015