ĐÔNG CHU
Xuân Thu
(Năm 770 – năm
476 trước công nguyên)
(kì 2)
Năm 675 trước công nguyên – Chu Huệ Vương năm thứ 2
Vi Quốc 蔿国, Biên Bá 边伯nhà Chu, nhóm 5 vị đại phu (1) đuổi Chu Huệ Vương 周惠王, lập vương tử Đồi 颓làm Chu vương.
Năm 673 trước công nguyên – Chu Huệ Vương năm thứ 4
Mùa hạ, nước Trịnh 郑, nước Quắc 虢nhất tề thảo phạt vương tử Đồi, vương tử Đồi bị giết, Chu Huệ Vương nhân đó được trở lại ngôi vị.
Năm 664 trước công nguyên – Chu Huệ Vương năm thứ 13
Mùa đông, Sơn Nhung 山戎xâm phạt nước Yên 燕, nước Yên cầu cứu nước Tề 齐. Tề Hoàn Công 齐桓公 phái binh cứu Yên, thảo phạt Sơn Nhung.
Năm 660 trước công nguyên – Chu Huệ Vương năm thứ 17
Mùa đông, người Địch 狄 xâm phạt nước Vệ 卫, giết Vệ Ý Công 卫懿公.
Năm 658 trước công nguyên – Chu Huệ Vương năm thứ 19
Mùa hạ, Tấn 晋mượn đường nước Ngu 虞chinh phạt nước Quắc 虢, công hạ đô thành Hạ Dương 下阳của nước Quắc. Nước Quắc bèn dời đô đến Thượng Dương 上阳.
Năm 656 trước công nguyên – Chu Huệ Vương năm thứ 21
Tề Hoàn Công thống lĩnh quân chư hầu chinh phạt nước Sở, hội minh với Sở tại Thiệu Lăng 召陵.
Năm 655 trước công nguyên – Chu Huệ vương năm thứ 22
Nước Tấn một lần nữa lại mượn đường nước Ngu chinh phạt nước Quắc, trước sau diệt luôn nước Quắc và nước Ngu.
Năm 651 trước công nguyên – Chu Tương Vương nguyên
niên
Tháng 9, Tề Hoàn Công triệu tập chư hầu tại Quỳ Khâu 葵丘để hội minh, sử xưng là “Quỳ Khâu hội minh” 葵丘会盟.
Năm 649 trước công nguyên – Chu Tương Vương năm thứ 3
Mùa hạ, em trai Tương vương là Thái Thúc Đới 太叔带triệu quân của Dương Cự 杨拒, Tuyền Cao 泉皋, Y Lạc 伊雒công phạt vương thành. Tần, Tấn cử binh cứu Chu.
Năm 645 trước công nguyên – Chu Tương Vương năm thứ 7
Tần và Tấn đại chiến tại Hàn Nguyên 韩原, Tấn bại Tần thắng, Tần bắt sống Tấn Huệ Công dẫn quân trở về. Nước Tấn thực thi cải cách “tác viên điền, tác châu binh” 作爰田, 作州兵.
Năm 638 trước công nguyên – Chu Tương Vương năm thứ 14
Tháng 11, quân hai nước Tống, Sở triển khai đại chiến tại đất Hoằng 泓, Sở thắng.
Năm 636 trước công nguyên – Chu Tương Vương năm thứ 16
Mùa xuân, Trùng Nhĩ 重耳trở thành quốc quân nước Tấn, Trùng Nhĩ tức Tấn Văn Công 晋文公, thành một trong “ngũ bá” 五霸thời Xuân Thu, Thái Thúc Đới dẫn đội quân người Địch công chiếm Lạc Dương 洛阳, Tương Vương đào bôn nước Trịnh.
Năm 635 trước công nguyên - Chu Tương Vương năm thứ 17
Tháng 4, Tấn Văn Công tại vương thành tiếp nhận Chu Tương Vương, giết Thái Thúc Đới.
Năm 633 trước công nguyên – Chu Tương Vương năm thứ 19
Mùa đông, nước Tấn lập 3 quân để phạt Tào, phân làm thượng quân, trung quân, hạ quân.
Năm 632 trước công nguyên – Chu Tương Vương năm thứ 20
Tháng 4, bộc phát trận chiến Thành Bộc 城濮. Nước Tấn liên hợp với quân đội của 3 nước là Tề, Tống, Tần đánh bại nước Sở tại Thành Bộc. Chu Tương Vương mệnh Tấn Văn Công làm Hầu Bá 侯伯, Tấn Văn Công hội minh chư hầu tại Tiễn Thổ 践土.
Năm 627 trước công nguyên – Chu Tương Vương năm thứ 25
Tháng 4, nước Tấn liên hợp với Khương Nhung 姜戎đánh bại quân Tần tại đất Hào 殽.
Năm 625 trước công nguyên – Chu Tương Vương năm thứ 27
Tháng 2, quân đội hai nước Tấn, Tần đánh nhau tại Bành Nha 彭衙, quân Tần bị thua.
Năm 624 trước công nguyên – Chu Tương Vương năm thứ 28
Mùa hạ, quân Tần vượt Hoàng hà công đánh nước Tấn, đoạt lấy vương cung Ấp 邑 (nay là phía nam huyện Văn Hỉ 闻喜 Sơn Tây 山西)
Năm 623 trước công nguyên – Chu Tương Vương năm thứ 29
Quân Tần công phạt Tây Nhung 西戎, “ích quốc thập nhị” 益国十二 (2). mở rộng cương thổ ngàn dặm, bèn làm bá Tây Nhung.
Năm 606 trước công nguyên – Chu Định Vương nguyên niên
Mùa xuân, Sở Trang Vương 楚庄王công đánh Lục Hồn 陆浑 (nay thuộc địa phận huyện Tung 嵩và huyện Y Xuyên 伊川Hà Nam 河南), đến đất Lạc 洛, duyệt binh tại biên giới để thị uy, mưu đồ chiếm đoạt thiên hạ.
Năm 597 trước công nguyên – Chu Định Vương năm thứ 10
Tháng 6, quân dội hai nước Tấn và Sở khai chiến tại đất Bật 邲, quân Tấn thua. Trận đánh này sử xưng là “Bật chi chiến” 邲之战.
Năm 594 trước công nguyên – Chu Định Vương năm thứ 13
Mùa thu, nước Lỗ bắt đầu thực hành chế độ “sơ thuế mẫu” 初稅亩.
Năm 588 trước công nguyên – Chu Định Vương năm thứ 19
Tháng 12, Tấn lập 6 quân, có ý tiếm việt.
(còn tiếp)
Chú của người dịch
1-Thời Chu Huệ Vương 周惠王,
5 vị đại phu làm loạn, gồm: Vi Quốc 蔿國, Biên Bá 邊伯, Thạch Tốc 石速, Chiêm Phủ 詹父và Tử Cầm Chúc Quỵ 子禽祝跪. Năm người này lập vương tử Đồi 頹làm
Chu thiên tử, Chu Huệ vương bỏ chạy đến đất Ôn 温 (nay là phía
nam huyện Ôn 温Hà Nam 河南). Sau nhờ Trịnh Lệ
Công 鄭厲公và Quắc Công Xú 虢公醜hiệp
trợ dẹp được loạn.
https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%91%A8%E6%9C%9D
2-Ích quốc thập nhị 益国十二:
Tần Mục
Công 秦穆公mở rộng lãnh thổ về phía tây, dùng Do Dư 由余làm mưu sĩ. Theo kế hoạch của Do Dư, dần tiêu diệt người
Nhung ở phía tây lập 12 nước (có thuyết cho là 20 nước), mở rộng cương thổ, sử
xưng là “ích quốc thập nhị” 益国十二.
https://www.sohu.com/a/484102863_121196703
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 25/4/2024
Nguồn
TRUNG QUỐC LỊCH SỬ NIÊN BIỂU
中国历史年表
Biên soạn: Phùng Tuệ Quyên 冯慧娟
Trường Xuân: Cát Lâm xuất bản tập đoàn cổ phần hữu hạn
công ti, 2015