家有诗书子必贤
酒中不语真君子, 财上分明大丈夫.
积金千两, 不如多买经书.
养子不教如养驴, 养女不教如养猪.
(清.周希陶: 增广贤文)
Phiên âm
GIA
HỮU THI THƯ TỬ TẤT HIỀN
Tửu trung bất
ngữ chân quân tử, tài thượng phân minh đại trượng phu.
Tích kim thiên
lượng, bất như đa mãi kinh thư
Dưỡng tử bất
giáo như dưỡng lư, dưỡng nữ bất giáo như dưỡng trư
(Thanh . Chu Hi Đào: Tăng quảng hiền văn)
Dịch nghĩa
NHÀ
CÓ KINH SÁCH, CON CHÁU TẤT HIỀN
Trong bữa rượu không nói năng bậy bạ đó mới là bậc quân tử chân chính, về
tiền bạc phân minh rạch ròi đó mới là đại trượng phu.
Nhà tích chứa cả ngàn lượng
vàng, chẳng bằng mua nhiều kinh sách cho con cháu đời sau.
Nuôi dưỡng con trai mà không dạy bảo chẳng khác gì nuôi lừa, nuôi dưỡng con gái mà không dạy bảo chẳng khác gì nuôi heo.
Phân tích và
bình luận
Ý nghĩa
đoạn văn trên liên quan đến vấn đề tu dưỡng. Bất luận là nhập thế hay xuất thế,
bất luận là tề gia hay giáo tử, đều không thể xa rời việc tu dưỡng, đó là đại sự
liên quan đến việc tu thân là sự phát triển của đời sau.
Đối với
người ở trong xã hội, cần phải chú ý đến ngôn hành của mình, lúc nào cũng không
quên kiểm điểm hành vi của bản thân mới có thể có được sự tôn trọng của người
khác. Một người mà trong bữa rượu không nói năng bậy bạ mới là người có sự tu
dưỡng. Còn về phương diện tiền tài, không lôi thôi, luôn phân minh rạch ròi mới
có thể khiến người ta kính phục, người ta muốn cùng làm việc với người như thế.
Nhân đó, nếu muốn con đường sự nghiệp càng thêm thuận lợi, thì không ngừng quy
phạm ngôn hành của mình, nâng cao sự tu dưỡng bản thân.
Về phương diện giáo dục con cái, vì con cái mà tạo ra những điều kiện sinh hoạt thoải mái cho chúng, vì con cái mà tích chứa tài phú vật chất đầy đủ cho chúng, thì chẳng bằng cung cấp cho chúng sự giáo dục kịp thời và thích đáng. Đọc sách mở mang trí tuệ cung cấp cho chúng sự bảo vệ vững chắc còn hơn cả sự lo lắng về cái ăn cái mặc. Tiền tài sẽ có một ngày nào đó tiêu hết, còn học thức và sự giáo dưỡng lại theo chúng đến suốt đời, là nguồn tài phú lấy không hết, dùng không cạn, khiến cho cuộc đời của chúng sẽ được lợi ích vô cùng. Nhân đó mà, con cái từ lúc nhỏ đã tiếp nhận sự giáo dục, tạo được một nhân sinh quan chính xác là vô cùng cần thiết. Cũng giống như một cây nhỏ cần phải chăm sóc cắt tỉa, sự tu dưỡng chính là chăm sóc cắt tỉa về phẩm hạnh đối với con cái, chỉ có bỏ đi những cành cong mới có thể thành một cây lớn. Cho nên nói, tu dưỡng là một vấn đề rất quan trọng, liên quan đến tương lai của mỗi cá nhân, cần phải gây sự chú ý đến mọi người.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 01/01/2024
Nguồn
TĂNG QUẢNG HIỀN VĂN
增广贤文
Thanh . Chu Hi Đào 周希陶 tu đính
Nam Kinh: Giang Tô Phụng Hoàng mĩ thuật xuất bản xã. 2015