ĐẠO
ĐỨC TRUYỀN THỐNG TRUNG HOA VÀ
MĨ ĐỨC
TRUYỀN THỐNG TRUNG HOA
1- Đạo đức truyền thống Trung Hoa
Đạo đức truyền thống Trung Hoa lấy đạo
đức luân lí Nho gia cổ đại làm nội dung chủ yếu, đồng thời bao gồm cả tinh hoa
tư tưởng đạo đức của Mặc gia, Đạo gia,
Pháp gia. Trong lịch sử hơn hai ngàn năm, tư tưởng lí luận của các nhà Nho, Mặc,
Đạo, Pháp cùng với thuyết tâm tính trong Phật học đã ảnh hưởng qua lại, hấp thu
qua lại, hình thành truyền thống luân lí mang nét đặc sắc Trung Hoa.
Đạo đức truyền thống Trung Hoa trải qua tiến trình lịch sử phát triển lâu dài từ xã hội nô lệ, xã hội phong kiến đến xã hội xã hội chủ nghĩa, nội dung tương đối phức tạp, trong đó vừa có vô số tiên hiền cùng nhân dân đại chúng đã sáng tạo nhiều phương diện mang tính khoa học, tiến bộ và hợp lí, tích tụ lại thành mĩ đức truyền thống, thuộc về bộ phận tinh hoa của nó; cũng không thể tránh khỏi mang dấu ấn giai cấp và tính hạn chế thời đại, như đạo đức truyền thống từng trường kì kết hợp cùng với chế độ chính trị chuyên chế phong kiến, trong đó tất nhiên bao hàm nhiều nội dung quy phạm phục vụ cho chế độ chuyên chế phong kiến và traod lưu thời đại không thích hợp. Nhân đó không được phủ nhận, trong đạo đức truyền thống Trung Hoa bao hàm không ít cặn bã của thời đại cũ. Còn tính hạn chế trong đạo đức truyền thống cùng với tính liên tục và tính cộng đồng của lịch sử, trong cuộc sống thực tế thường dung hợp lại với nhau.
2- Mĩ đức truyền thống Trung Hoa
Mĩ đức truyền thống Trung Hoa chỉ di sản
đạo đức ưu tú từ lịch sử hai ngàn năm
nay lưu truyền lại, có ảnh hưởng, có thể kế thừa, đồng thời không ngừng sáng tạo
mới, lại có ích cho đời sau; là động lực tinh thần nội tại của dân tộc Trung
Hoa sinh sôi không ngừng, có thể khai thác tiến thủ; là gốc rễ của dân tộc
Trung Hoa, cũng là gốc rễ của mỗi cá nhân Trung Quốc.
Mĩ đức truyền thống Trung Hoa bao hàm đạo đức truyền thống bên trong, nhưng không giống như đạo đức truyền thống. Thực tiễn sinh tồn và phát triển của dân tộc Trung Hoa là “nguồn” (nguyên 源) của sự sản sinh đạo đức, còn quỹ đạo lịch sử của đạo đức không ngừng sinh sôi phát triển, hoàn thiện và lưu truyền, hình thành “dòng chảy” (lưu 流) sinh sôi không ngừng của mĩ đức truyền thống Trung Hoa. Nguồn đạo đức phong phú của dân tộc Trung Hoa ở vào những thời đại khác nhau trong lịch sử đã hình thành một hệ thống mĩ đức mang một số nét đặc trung thời đại. Những hệ thống mĩ đức này, vừa phản ánh lịch sử đương thời và nhu cầu đặc thù của hiện thực , lại vừa phản ánh đặc trưng và quy luật phổ biến của sự phát triển đạo đức. Mĩ đức truyền thống Trung Hoa đã loại bỏ những cặn bã trong đạo đức truyền thống, hấp thu những tinh hoa, trải qua sự tinh luyện, giải thích lại, là di sản đạo đức ưu tú được đương đại công nhận. Mĩ đức truyền thống Trung Hoa ngưng tụ được tri tuệ và sức mạnh của dân tộc Trung Hoa, vừa bao hàm đạo đức ưu tú của xã hội cổ đại, vừa bao hàm đạo đức cách mạng của Trung Quốc từ cận đại đến nay, còn bao hàm tố chất dinh dưỡng phong phú có được từ sự giao lưu văn minh đạo đức của các dân tộc khác trong quá trình trường kì diễn hoá.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 29/11/2023
Nguồn
ĐẠI HỌC NGỮ VĂN
大学语文
Chủ biên: Do Á Bình 由亚萍,
Trần Hoành 陈宏
Bắc kinh: Trung Quốc Nhân Dân đại học xuất bản xã,
2023.