SINH LINH ĐỒ THÁN
生灵涂炭
Bách tính lầm than
Giải thích: “Sinh
linh” 生灵: chỉ bách
tính. “Đồ” 涂: vũng bùn. “Thán” 炭: than lửa. Ví cuộc sống khốn khổ
không kham nỗi.
Xuất xứ: Đường . Phòng Huyền Linh 房玄龄: Tấn thư – Phì Phi tái kí 晋书 - 苻丕载记
Tiền
Tần Phù Kiên 苻坚,
sau khi trải qua trận chiến Phì thuỷ 淝水, bị bại không phấn chấn lên được. Năm 385, Hậu Yên 后燕, Hậu Tần 后秦đánh Tiền Tần 前秦, quốc đô Trường An 长安bị vây, Phù Kiên lui về núi Ngũ
Tướng 五将.
Sau Phù Kiên bị Hậu Tần bắt sống xử tử.
Thứ
sử U Châu 幽州của
Tiền Tần là Vương Vĩnh 王永nghe nói Phù Kiên đã chết, liền lập con Phù Kiên là Phù Phi 苻丕đưa đến Tấn Dương 晋阳làm hoàng đế. Phù Phi sau khi
làm hoàng đế, phong Vĩnh Vương làm Tả thừa tướng. Vương Vĩnh viết một thiên
thông cáo, hiệu triệu quân đội Tiền Tần ở các nơi liên hiệp lại, cùng thảo phạt
Hậu Tần và Hậu Yên, trong thông cáo có nói:
Phù Kiên bị hại, Trường An luân hãm, quốc
gia điêu bại, sinh linh đồ thán, các địa quan viên tiếp đáo thông cáo dĩ hậu, yếu
phái xuất binh mã đáo Lâm Tấn hội sư, chuẩn bị tác chiến.
苻坚被害, 长安沦陷, 国家凋败, 生灵涂炭, 各地官员, 接到通告以后, 要派出兵马到临晋会师, 准备作战.
(Phù
Kiên bị hại, Trường An lọt vào tay giặc. quốc gia suy bại, bách tính lầm than,
quan viên các nói sau khi tiếp nhận thông cáo này, phải xuất binh mã đến Lâm Tấn
hội sư, chuẩn bị tác chiến.)
Do vì quân đội của Hậu Tần lớn mạnh, Vương Vĩnh không cách nào giành thắng lợi. Năm 394, Tiền Tần cuối cùng bị Hậu Tần diệt.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 15/10/2023
Nguyên tác Trung văn
SINH LINH ĐỒ
THÁN
生灵涂炭
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004