賤佞卻非除遭仇必有
尊賢而弗用免怨奚無
Tiện nịnh khước
phi trừ, tao cừu tất hữu
Tôn hiền nhi phất dụng, miễn oán hề vô
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 28/5/2023
Cặp
đối mượn ý từ “Khổng Tử gia ngữ - Hiền quân đệ thập tam” 孔子家語 - 賢君第十三.
子路问于孔子曰:
“贤君治国,
所先者何?”
孔子曰: “在于尊贤而贱不肖.”
子路曰: “由闻晋中行氏尊贤而贱不笑矣, 其亡何也?”
孔子曰: “中行氏尊贤而不能用, 贱不肖而不能去. 贤者知其不用而怨之, 不肖者知其必己贱而仇之. 怨仇并存于国, 邻敌构兵于郊, 中行氏虽欲无亡, 可得乎?”
Tử Lộ vấn vu Khổng Tử
viết: “Hiền quân trị quốc, sở tiên giả hà?”
Khổng
Tử viết: “Tại vu tôn hiền nhi tiện bất tiếu.”
Tử
Lộ viết: “Do văn Tấn Trung Hàng Thị tôn hiền nhi tiện bất tiếu hĩ, kì vong hà
dã?”
Khổng Tử viết: Trung
Hàng Thị tôn hiền nhi bất năng dụng, tiện bất tiếu nhi bất năng khứ. Hiền giả
tri kì bất dụng nhi oán chi, bất tiếu giả tri kì tất kỉ tiện nhi cừu chi. Oán cừu
tịnh tồn vu quốc, lân địch cấu binh vu giao, Trung Hàng Thị tuy dục vô vong, khả
đắc hồ?”
(Tử Lộ hỏi Khổng Tử: “Quốc
quân hiền năng trị nước, đầu tiên cần phải làm gì?”
Khổng Tử đáp rằng: “Đầu
tiên là phải tôn kính người hiền, coi khinh kẻ bất tài.”
Tử Lộ lại hỏi: “Do này có
nghe, Trung Hàng Thị của nước Tấn tôn kính người hiền, coi khinh kẻ bất tài, thế
mà tài sao ông ta lại bị diệt vong?”
Khổng Tử đáp: “Trung Hàng
Thị tôn kính người hiền nhưng không trọng dụng họ; coi khinh kẻ bất tài nhưng
không xa lánh họ. Người hiền biết mình không trọng dụng nên có lòng oán hận, kẻ
bất tài biết mình bị coi thường, nhất định sẽ sinh tâm thù oán. Người oán, kẻ
thù cùng tồn tại trong nước, kẻ địch lân cận bên ngoài sẽ tụ tập binh lực,
Trung Hàng Thị tuy muốn không bị diệt vong thì có được không?”)