TẠ VƯƠNG MẤY CHỐN NGUYỄN ĐÀO MẤY NƠI (804)
Tạ Vương: Tức Tạ An 谢安và Vương Đạo 王导.
Tạ
An 谢安 (năm 320 – năm 385): Tự An Thạch 安石, hiệu Đông Sơn 东山, chính trị gia, quân sự gia thời Đông Tấn,
người Thiệu Hưng 绍兴 Chiết
Giang 浙江, tổ
tịch tại Dương Hạ 阳夏Đông
quận 东郡 (nay
thuộc Thái Khang 太康Hà
Vương
Đạo 王导 (năm 276 – năm 339): Tự Mậu Hoằng 茂弘, tiểu tự Xích Long 赤龙, người huyện Lâm Nghi 临沂quận Lang Da 琅琊 (nay là thành phố Lâm Nghi 临沂tỉnh Sơn Đông 山东). Ông là con của Đông Tấn khai quốc
nguyên huân, chính trị gia, thư pháp gia, Trấn quân Tư mã Vương Tài 王裁. Ông cũng thuộc dòng dõi thế gia đại tộc.
Lưu
Vũ Tích 刘禹锡đời
Đường ở bài Ô y hạng 乌衣巷viết rằng:
Ô y hạng khẩu tịch
dương tà
Cựu thời Vương
Tạ đường tiền yến
Phi nhập tầm thường
bách tính gia
朱雀桥边野草花
乌衣巷口夕阳斜
旧时王谢堂前燕
飞入寻常百姓家
(Hoa dại nở đầy bên cầu Chu Tước
Nơi ngõ Ô Y hoang phế nắng chiều xế bóng
Chim yến trước đây từng làm tổ phía trước
nhà họ Vương họ Tạ
Giờ chim đã bay vào nhà của bách tính
bình thường)
Nguyễn
Đào: Tức Nguyễn Tịch 阮籍và Đào Uyên Minh 陶渊明.
Nguyễn
Tịch 阮籍 (năm 210 – năm 263): Tự Tự Tông 嗣宗, người Trần Lưu 陈留(nay là thành phố Khai Phong 开封Hà
Nguyễn Tịch từng giữ chức Binh bộ hiệu uý, Tán kị thị
lang, được phong Quan nội hầu 关内侯. Nguyễn Tịch vốn có chí cứu đời, nhân vì có mâu thuẫn
với họ Tư Mã đang nắm quyền, nhìn thấy danh sĩ lúc bấy giờ đa số có kết cục
không hay, nên thường mượn rượu phóng cuồng để tránh hoạ hại.
Cảnh Nguyên 景元năm thứ 4 (năm 263) Nguyễn Tịch qua đời hưởng niên 53
tuổi.
Đào
Uyên Minh 陶渊明 (khoảng năm 365 – năm 427): Tức Đào Tiềm 陶潜, tự Nguyên Lượng 元亮, hiệu Ngũ Liễu tiên sinh 五柳先生, sau khi về với nhà Lưu Tống (thuộc
Ngã khởi năng vị ngũ đấu mễ chiết yêu hướng
hương lý tiểu nhi
我岂能为五斗米折腰向乡里小儿
(Ta há vì năm đấu gạo mà khom lưng trước bọn quan lại
trong làng)
bèn trả ấn từ quan về ở ẩn. Lúc mất ông có tên thuỵ là Tĩnh Tiết 靖节, người đời gọi ông là Tĩnh Tiết tiên sinh 靖节先生.
Chập chùng
quán thấp lầu cao
Tạ Vương mấy
chốn Nguyễn Đào mấy nơi
(Nhị độ mai
803 - 804)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 24/4/2023