邦有爭臣因諤諤而昌盛湯兮武兮
國存諂賊以唯唯而滅亡桀矣紂矣
Bang hữu tránh
thần, nhân ngạc ngạc nhi xương thịnh, Thang hề Vũ hề
Quốc tồn siểm tặc, dĩ duỵ duỵ nhi diệt vong, Kiệt hĩ Trụ hĩ
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 05/4/2023
Tránh thần 爭臣 (諍臣): bề tôi dám dùng lời nói thẳng để can ngăn vua khỏi mắc điều lầm lỗi. Chữ爭 ở đây tức 諍 là can gián.
Siểm tặc 諂賊: kẻ gian tặc siểm nịnh.
Ngạc ngạc 諤諤: dâng lời nói thẳng.
Duỵ duỵ 唯唯: a dua bợ đỡ.
Cặp đối mượn ý từ một đoạn trong Khổng Tử gia ngữ - Lục bản 孔子家语 - 六本:
Khổng
Tử viết: “Lương dược khổ khẩu lợi vu bệnh, trung ngôn nghịch nhĩ lợi vu hành.
Thang Vũ dĩ ngạc ngạc nhi xương, Kiệt Trụ dĩ duỵ duỵ nhi vong. Quân vô tránh thần,
phụ vô tránh tử, huynh vô tránh đệ, sĩ vô tránh hữu, vô kì quá giả, vị chi hữu
dã.”
孔子曰: “良葯苦口利于病,
忠言逆耳利于行. 汤武以谔谔而昌; 桀纣以唯唯而亡.
君无争臣, 父无争子, 兄无争弟, 士无争友, 无其过者, 未之有也.
(Khổng Tử bảo rằng: “Thuốc hay tuy đắng nhưng có lợi cho việc trị bệnh, lời nói thẳng tuy nghịch tai nhưng có lợi cho việc làm. Thương Thang, Chu Vũ Vương vì nghe những lời can gián mà đất nước được xương thịnh. Hạ Kiệt, Thương Trụ vì nghe lời siểm nịnh mà đất nước bị diệt vong.Vua không có bề tôi dám can gián, cha không có người con dám can gián, anh không có đứa em dám can gián, kẻ sĩ không có bạn dám can gián mà những người đó không hề phạm sai lầm thì không thể có vậy.)