CHỮ “XA”
车 / 車
Ở trên là chữ 车 / 車 (xa)
trong giáp cốt văn.
Xe thời
cổ do trâu hoặc ngựa kéo, loại xe sớm nhất chỉ có hai bánh. Chữ “xa” 车 trong giáp cốt văn rất có ý nghĩa, dường như là toàn
bộ chiếc xe, có bánh xe, càng xe, trục xe cho đến thanh ngang để đóng ngựa vào.
Chữ “xa” 车 trong kim văn có chữ phức tạp, có chữ đơn giản, chữ
phức tạp tương tự với giáp cốt văn, chữ giản đơn tương tự với tiểu triện, lệ thư, chữ “xa” phồn thể 車, dùng một bánh xe để
đại biểu.
Theo
truyền thuyết, xe sớm nhất do Hoàng Đế 黄帝cách
nay hơn 4000 năm phát minh, cho nên Hoàng Đế lại được gọi là “Hiên Viên thị” 轩辕氏.
“Liễn” 辇 cũng là xe thời cổ, là loại xe do con người kéo, loại xe mà đế vương quý tộc dùng. Đại khái bắt đầu từ thời Hán, loại xe này chi thiên tử mới được dùng. 辇 (liễn) là chữ hội ý, hai chữ 夫 (phu) đại biểu ở trước xe, là hai xa phu kéo xe,
Quá trình diễn
biến của chữ 车 (xa)
Kim văn Tiểu triện Lệ thư Khải thư (phồn thể) Khải thư (giản thể)
Huỳnh Chương
Hưng
Quy Nhơn 02/3/2023
Nguồn
HÁN TỰ TIỂU THỜI HẬU
TỔ TIÊN ĐÍCH SINH HOẠT
汉字小时候
祖先的生活
Biên soạn: Dương Quân 杨军
Tây An: Thiểm Tây Nhân dân Giáo dục xuất bản xã, 2018