冷雪未來萱草為何萎謝
寒霜不降蘆花何故凋零
Lãnh tuyết vị lai, huyên thảo vị
hà uy tạ
Hàn sương bất giáng, lô hoa hà cố
điêu linh
(Tuyết lạnh chưa đến, cỏ huyên
sao đà héo úa
Sương lạnh không giăng, bông lau sao lại điêu linh)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 01/11/2022
Huyên
thảo 萱草: Cỏ huyên, còn gọi là “Tử
huyên”, “Lộc tiễn”, “Kim châm hoa”, “Nghi nam thảo”. “Vong ưu thảo”, “Liệu sầu”
Thời cổ ở Trung Quốc sớm đã có loài hoa đại biểu cho mẹ (mẫu thân hoa 母親花), đó là huyên thảo萱草 (hoa hiên). Huyên thảo tượng trưng cho tính ôn nhu, hàm súc, hiền lành, chất phác, kiên nhẫn và tinh thần dâng hiến hi sinh của nữ giới.
“Huyên thảo” ở Trung Quốc lại là loài hoa đại biểu cho mẹ.
Người xưa cho rằng lấy chồi non của loại cỏ này làm rau, ăn vào có thể khiến người ta như bị say, làm cho quên đi ưu phiền, cho nên cũng gọi là “vong ưu thảo” 忘憂草, “vong ưu vật” 忘憂物.
Trong Thi kinh – Vệ phong – Bá hề 詩經 - 衛風 - 伯兮có câu:
Yên đắc huyên thảo
Ngôn thụ chi bối
焉得谖草
言树之背
(Làm sao có được cây cỏ huyên
Trồng nó ở nhà phía bắc)
Trong Mao truyện 毛傳ghi rằng:
Huyên thảo linh nhân vong ưu; bối, bắc đường dã.
萱草令人忘憂; 背, 北堂也.
(Huyên thảo làm cho người ta quên đi ưu phiền; bối là nhà phía bắc.)
Bắc đường 北堂 chỉ phía sau căn phòng phía đông, là nơi phụ nữ giặt rửa, cho nên mượn “bắc đường” để chỉ mẹ. Về sau dùng “huyên thảo” để chỉ nơi ở của mẹ, cũng mượn để ví mẹ. Người con khi đi xa sẽ trồng cỏ huyên ở bắc đường, hi vọng mẹ sẽ giảm được nỗi nhớ con mà quên đi ưu phiền. Nhân đó “bắc đường thụ huyên” 北堂樹萱 (trồng cỏ huyên ở bắc đường) có thể làm cho người ta quên đi sầu muộn, dẫn đến ý nghĩa tình mẫu tử. … (trích)
http://www.renminbao.info/229/11805.htm
Lô hoa 蘆花: Bông lau.
Mẫn Tổn 闵损, tự Tử Khiên 子骞là học trò của Khổng Tử 孔子, mẹ mất từ lúc ông còn nhỏ, cha lấy vợ kế. Mẹ kế yêu con riêng của mình mà ngược đãi ông, nhưng ông không hề nói cho cha biết. Mùa đông đến, mẹ kế dùng bông gòn may áo bông cho con mình, dùng bông lau độn vào áo vải cho ông mặc. Ngày nọ Tử Khiên đánh xe cho cha ra ngoài, vì đói và quá lạnh, xe trượt ngã nơi mương nước bên đường. Người cha tức giận, lấy roi đánh ông, áo rách để lộ bông lau ra ngoài. Người cha biết được sự tình, định để vợ. Tử Khiên quỳ xuống van xin:
- Mẹ
ở lại chỉ có một mình con chịu rét, mẹ mà đi thì cả mấy anh em con đều phải chịu
rét.
Người cha bèn thôi. Mẹ kế hối hận, thương yêu ông cũng như con đẻ. Đời sau lấy “lô hoa” để chỉ tình yêu thương của mẹ (mẫu ái 母爱)
https://zh.wikipedia.org/zh-hans/%E9%97%B5%E6%8D%9F
https://baike.baidu.com/item/%E6%80%9D%E6%AF%8D/4169146
Uy
tạ 萎謝: Hoa cỏ khô héo. Cũng dùng để
ví suy lão hoặc qua đời.
Điêu linh 凋零: Cũng chỉ hoa cỏ héo úa, hình dung sự vật suy giảm. Cũng dùng để ví suy lão hoặc qua đời.