朱明石榴墻頭噴
槐序杜鵑月下啼
Hoè tự
đỗ quyên nguyệt hạ đề
(Ngày
hè, hoa lựu nơi đầu tường đâm bông
Đêm hè, chim đỗ quyên kêu dưới trăng)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 15/11/2022
Lấy ý từ hai câu 1307 - 1308
trong “Truyện Kiều”
Dưới trăng quyên đã
gọi hè
Đầu tường lửa lựu lập loè đâm bông
Trong
Nhĩ nhã – Thích thiên 尔雅 - 释天 - bộ chuyên trứ đầu tiên của Trung Quốc biên soạn vào đời
Hán giải thích nghĩa của từ có câu:
Hạ vi
夏为朱明
(Mùa hạ gọi là
Quách
Phác 郭璞
– Huấn hỗ học gia thời Đông Tấn chú rằng:
Khí xích nhi quang
minh
气赤而光明
(Khí đỏ mà trong sáng)
Phún
噴: Ngoài nghĩa là “phun” ra,
“phún” còn được mượn dùng để chỉ số lần hoa nở kết trái.
“Phún” diệc dụng
lai tá chỉ hoa khai kết thực đích thứ số
“喷”
亦用来借指花开结实的次数
Hoè
tự 槐序: Cũng là biệt xưng của mùa hạ.
Cây
hoè mùa hạ nở hoa nên mùa hạ gọi là “hoè tự”. Dương Thận 杨慎 đời Minh trong Nghệ lâm phạt sơn – Hoè tự 艺林伐山 - 槐序 nói rằng:
Hoè tự, chỉ hạ nhật
dã
槐序, 指夏日也
(Hoè tự là chỉ ngày hè)
Mùa
hạ nhiều cây ra hoa nhưng vì sao người xưa lại có tình cảm riêng với cây hoè?
Theo sự khảo chứng của các chuyên gia, vào đời