TÁ TRỢ
借箸
Mượn đũa
Chiến
tranh Hán Sở đang đến hồi gay cấn.
Một lần
nọ, Lịch Dị Ki (Cơ) 郦食其 (1)
đến gặp Lưu Bang 刘邦, khuyên Lưu Bang lập đời sau của 6 nước làm Vương,
cùng phạt Sở.
Vừa lúc
Trương Lương 张良từ bên ngoài bước vào. Lưu Bang đem ý kiến của Lịch Dị
Ki (Cơ) nói với Trương Lương. Hỏi xem ông ấy nghĩ như thế nào?
Trương
Lương lắc đầu, nói rằng kế đó không khả dụng. Lưu Bang hỏi nguyên nhân”? Trương
Lương liền mượn đôi đũa Lưu Bang đang ăn cơm, vạch ra hình thế đương thời.
Lưu
Bang sau khi nghe qua, cảm thấy lời của Trương Lương có lí, liền tiếp nhận ý kiến.
Về sau dùng “tá trợ” 借箸 (mượn đũa) để biểu thị mưu hoạch, trù tính sách lược; “Trương Lương trù” 张良筹 chỉ mưu kế hay.
Chú của người
dịch
1- Lịch Dị Ki (Cơ)
酈食其
- 酈食其: về âm đọc của 3 chữ này, trong Khang Hi tự điển 康熙字典 chép như sau:
CHỮ 酈: bộ 阝(ấp), 19 nét, trang
1266.
1- Quảng vận 廣韻 phiên thiết là LỮ CHI 呂支
; Tập vận 集韻 phiên thiết là LÂN TRI 鄰知,
đều có âm là 麗 LI.
Âm LI là địa danh.
2- Đường vận 唐韻 phiên thiết là LANG KÍCH 郎擊;
Tập vận 集韻, Vận hội 韻會, Chính vận 正韻 phiên thiết là LANG ĐỊCH 狼狄,
đều có âm là 歷 LỊCH.
Âm LỊCH vừa là địa danh, vừa
là họ người.
Tiền Hán – Cao Đế kỉ 前漢 - 高帝紀
酈食其vi Lí giám
môn
酈食其為里監門
(酈食其 giữ chức Lí giám
môn)
Chú rằng: 3 chữ 酈食其 có âm đọc là 歷異基 Lịch Dị Ki (Cơ)
CHỮ 食: bộ 食 (thực), 9 nét, trang
1410
1- Đường vận 唐韻 phiên thiết là THỪA LỰC 乘力,
Tập vận 集韻, Vận hội 韻會 phiên thiết là
THỰC CHỨC 實職, đều có âm là 蝕 THỰC
2- Tập vận 集韻 phiên thiết là TƯỜNG LẠI 祥吏,
Chính vận 正韻 phiên thiết là TƯƠNG LẠI 相吏,
đều có âm là 寺 TỰ.
3- Quảng vận 廣韻 , Tập vận 集韻, Vận hội 韻會 đều phiên thiết là DƯƠNG LẠI 羊吏,
âm 異 DỊ.
Trong Quảng vận 廣韻 có ghi là “nhân danh”. Đời Hán có Thẩm Dị Ki (Cơ) 審食其 và Lịch Dị Ki (Cơ) 酈食其.
CHỮ 其: bộ 八 (bát), 6 nét, trang
54, 55.
1- Đường vận 唐韻 , Tập vận 集韻, Vận hội 韻會 phiên thiết là CỪ CHI 渠之,
Chính vận 正韻 phiên thiết là CỪ NGHI 渠宜,
đều có âm là 碁KÌ
2- Đường vận 唐韻 , Tập vận 集韻, Vận hội 韻會 đều phiên thiết
là CƯ CHI 居之, âm 姬 Ki (Cơ) . Nhân danh.
Trong Sử kí – Lịch sinh truyện 史記 - 酈生傳 có ghi:
酈食其, Trần Lưu
Cao Dương nhân dã
酈食其, 陳留高陽人也
(酈食其 là người ở Cao
Dương Trần Lưu)
Chú rằng: trong Chính
Nghĩa 正義 âm đọc của 3 chữ 酈食其 này là 歷異幾 Lịch Dị Ki (Cơ) .
Như vậy,
3 chữ 酈食其
đọc là Lịch Dị Ki (Cơ)
(Hán ngữ đại từ điển xuất bản xã, 2003)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 14/8/2022
Nguồn
HOÀNG TRIỀU ĐIỂN CỐ KỈ VĂN
皇朝典故纪闻
Tác giả: Hướng Tư 向斯
Bắc Kinh: Trung Quốc văn sử xuất bản xã, 2002