Dịch thuật: Thiên trường địa cửu mao thư khoán (448) (Đặng Trần Côn: Chinh phụ ngâm)

 

THIÊN TRƯỜNG ĐỊA CỬU MAO THƯ KHOÁN (448)

天長地久茅書券

Triều đình ban “mao thư khoán”, chứng thực công lao mãi tồn tại

          Thiên trường địa cửu 天長地久/天长地久: Tồn tại dài lâu vững bền như trời đất. Xuất từ Lão Tử - Đệ thất chương 老子 - 第七章:

Thiên trường địa cửu, thiên địa chi sở dĩ năng trường thả cửu giả, dĩ kì bất tự sinh dã, cố năng trường sinh.

天长地久, 天地之所以能长且久者, 以其不自生也, 故能长生.

(Thiên trường địa cửu, trời đất sở dĩ trường cửu là nhân vì trời đất không vì sự sinh tồn của mình mà vận hành một cách tự nhiên, cho nên có thể trường cửu.)

https://www.daodejing.org/7.html

          Mao thư khoán 茅書券: Đúng ra phải là “tư mao khoán” 苴茅券, và chữ  (thư)  phải viết là (tư).

          Tư mao 苴茅: Thời cổ, khi đế vương phân phong chư hầu, đã dùng đất của vùng đó, lấy đất có sắc vàng phủ lên trên rồi lấy cỏ mao trắng bọc lại trao cho chư hầu, tượng trưng đất phân phong.

          Trong Thư – Vũ cống - 禹贡có ghi:

Quyết cống duy thổ ngũ sắc

厥贡惟土五色

(Cống phẩm nơi đó là đất ngũ sắc)

          Phần Khổng truyện 孔传ghi rằng:

          Vương giả phong ngũ sắc thổ vi Xã. Kiến chư hầu tắc các cát kì phương sắc thổ dữ chi, sử lập Xã. Đảo dĩ hoàng thổ, tư dĩ bạch mao. Hoàng thủ vương giả phú tứ phương.

          王者封五色土为社. 建诸侯则各割其方色土与之, 使立社. 焘以黄土, 苴以白茅. 黄取王者覆四方.

          (Vương ban đất ngũ sắc để làm đền Xã, khi kiến lập chư hầu thì cắt chút đất nơi vùng đó ban cho, để lập đền Xã. Lấy đất sắc vàng phủ lên, dùng có bạch mao bọc lại. Cỏ mao ngụ ý thuần khiết, đất vàng ngụ ý vương che phủ bốn phương.)

          Lục Đức Minh 陆德明 giải thích rằng:

Đảo, phú dã; tư, bao khoả dã.

, 覆也; , 包裹也

(Đảo là phủ lên; tư là bao bọc lại)

https://www.cidianwang.com/cd/j/jumao186426.htm

Khoán : Tấm giấy để làm bằng, văn tự để làm tin.

Cả câu ý nói triều đình ghi nhận công lao, ban thưởng cho chinh phu, chứng thực công lao đó mãi mãi tồn tại.

Ba chữ “mao thư khoán” 茅書券, đúng ra phải là “tư mao khoán” 苴茅券.

          - Bản Chinh phụ ngâm Hán Nôm hợp tuyển viết là , đọc là “thư”. (“mao thư khoán” 茅書券)

- Bản Chinh phụ ngâm khúc của Vân Bình Tôn Thất Lương in là , đọc là “thư” (“mao thư khoán” 茅茨券).

Câu 448 bản diễn Nôm “Chinh phụ ngâm diễn ca” tương truyền của Đoàn Thị Điểm, có lẽ được diễn thành hai câu:

Nền huân tướng đai cân giãi vẻ

Chữ đồng hưu bia thẻ ngàn đông

(385 – 386)

Bản Chinh phụ ngâm khúc của Vân Bình Tôn Thất Lương, nxb Tân Việt, in năm 1953 là:

Nền huân tướng đai cân RẠNG vẻ

Chữ đồng hưu bia ĐỂ NGHÌN đông

                                                                            Huỳnh Chương Hưng

                                                                            Quy Nhơn 13/4/2022

Previous Post Next Post