SƯƠNG THÔN, VÕ ĐIẾM, HỔ LẠC, XÀ KHU (90)
霜村武店虎落蛇區
Chốn thôn sương chốn quán mưa, nơi hang hùm nơi huyệt rắn
Thành ngữ Trung Quốc có câu:
Xà hương hổ lạc
蛇乡虎落
(Quê của rắn, làng của hổ)
Ví nơi hoang vắng, chỉ có dã
thú vào ra.
Thành ngữ này xuất xứ từ Mai Gián thi thoại 梅磵诗话quyển hạ của Vi cư An 韦居安
đời Nguyên:
Tống Gia Bình, Bảo
Thiệu gian, bạn tướng Lí Toàn trú binh Hoài Đông chi Sơn dương, kiêu hãn nan chế,
tường Hứa Quốc, trục Diêu Xung, sát mệnh sĩ Tuân Mộng Ngọc, Đỗ Lai; sĩ đại phu
thị sơn dương, bất thí như xà hương hổ lạc.
宋嘉平, 宝绍间, 叛将李全驻兵淮东之山阳, 骄悍难制, 戕许国, 逐姚翀, 杀命士荀梦玉, 杜来; 士大夫视山阳, 不啻如蛇乡虎落.
(Khoảng thời Gia Bình, Thiệu Bảo nhà Tống, phản tướng Lí
Toàn đóng binh tại Sơn Dương ở Hoài Đông, rất dũng mãnh khó mà chế ngự được ông,
giết Hứa Quốc, đuổi Diêu Xung, giết mệnh sĩ Tuân Mộng Ngọc, Đỗ Lai; sĩ đại phu
xem vùng Sơn Dương như quê của rắn làng của hổ.)
https://baike.baidu.com/item/%E8%9B%87%E4%B9%A1%E8%99%8E%E8%90%BD
Lí Toàn (? –
1231) là thủ lĩnh quân khởi nghĩa kháng Kim nổi tiếng thời Nam Tống. Ông dũng mãnh và có mưu lược, nhân
vì giỏi sử dụng cây thương sắt nên có hiệu là “Lí Thiết Thương” 李铁枪, vang danh một thời. Đội quân khởi nghĩa của ông
thanh thế rất lớn, kiên trì kháng Kim hơn 10 năm, sau tham gia cát cứ địa
phương, có ảnh hưởng rất rộng.
http://ren.bytravel.cn/history/4/liquan4185785.html
Triều Nam Tống, Ninh Tông 宁宗có
sử dụng niên hiệu Gia Định 嘉定 (17 năm, từ năm
1208 đến 1224); Lí Tông 理宗có sử dụng niên hiệu
Bảo Khánh 宝庆 (3
năm, từ năm 1225 đến 1227). Triều Nam Tống không có niên hiệu Gia Bình 嘉平và Bảo Thiệu 宝绍.
(Từ điển Trung Việt. Nxb Khoa học Xã hội, 2006)
Sương thôn võ (vũ) điếm: chữ Hán phải là 霜村雨店. “Sương thôn, võ (vũ) điếm, hổ lạc, xà khu” cả câu ý nói nơi hoang vu vắng vẻ.
Bản Chinh phụ ngâm
Hán Nôm hợp tuyển, chữ “võ” trong “võ điếm” là chữ 武,
bản Chinh phụ ngâm của Vân Bình Tôn
Thất Lương là chữ 雨 này.
Câu 90 này, bản diễn Nôm “Chinh phụ ngâm diễn ca” tương truyền của
Đoàn Thị Điểm là:
Đã trắc trỏ đòi ngàn xà hổ (85)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 22/7/2021