Dịch thuật: Mấy nhân vật từ thời Ngũ Đại Thập Quốc đến triều Tống

MẤY NHÂN VẬT TỪ THỜI NGŨ ĐẠI THẬP QUỐC

 ĐẾN TRIỀU TỐNG 

          Thời kì lịch sử từ thời Ngũ Đại Thập Quốc cuối đời Đường đến triều Tống là giai đoạn có nhiều nhân vật không quen lắm. Dưới đây sẽ thuận theo thứ tự thời gian thuật lại mối quan hệ của các nhân vật đó.

1- Đầu tiên là hai vị hoàng đế cuối triều Đường, lần lượt là Lí Việp李晔 (Đường Chiêu Tông 唐昭宗) và Lí Chúc 李柷 (Đường Ai Đế 唐哀帝).

2- Chu Ôn 朱温 sau khi giết hai vị hoàng đế, kiến lập triều Hậu Lương 后梁, quốc gia đầu tiên thời Ngũ Đại, từ đó bắt đầu thời Ngũ Đại Thập Quốc.

3- Kế đó, Lí Tồn Úc 李存勖 diệt Hậu Lương kiến lập triều Hậu Đường 后唐 (quốc gia thứ hai thời Ngũ Đại), nhưng Lí Tồn Úc chìm đắm trong vui chơi, sao nhãng công việc dẫn đến binh biến, Lí Tự Nguyên 李嗣源 được mọi người đưa lên ngôi.

4- Sau đó, Thạch Kính Đường 石敬瑭 dùng một khoảnh đất đổi lấy sự ủng hộ của đại quân nước Liêu, giết chết vị hoàng đế cuối cùng của Hậu Đường là Lí Tùng Kha 李从珂, kiến lập triều Hậu Tấn 后晋 (quốc gia thứ ba thời Ngũ Đại). Hậu Tấn dưới tay của Thạch Trọng Quý 石重贵 lại bị nước Liêu diệt.

5- Sau khi triều Hậu Tấn diệt vong, , trung nguyên không có chủ, Lưu Tri Viễn 刘知远  nắm bắt thời cơ kiến lập triều Hậu Hán 后汉 (quốc gia thứ tư thời Ngũ Đại).

6- Nhà Hậu Hán nghi kị Quách Uy 郭威, Quách Uy không có cách nào khác, giết chết hoàng đế nhà Hậu Hán kiến lập nhà Hậu Chu 后周 (quốc gia thứ năm thời Ngũ Đại). Sau đó Quách Uy truyền ngôi cho người con nuôi là Sài Vinh 柴荣. Con của Sài Vinh không giúp sức, Triệu Khuông Dận  赵匡胤 tại Trần Kiều 陈桥 khoác hoàng bào kiến lập triều Bắc Tống 北宋, kết thúc thời kì Ngũ Đại Thập Quốc.

7- Ngũ đại là chỉ 5 triều đại lần lượt định đô tại trung nguyên sau khi triều Đường diệt vong, chính là 5 triều đại nói ở trên gồm: Hậu Lương, Hậu Đường, Hậu Tấn, Hậu Hán và Hậu Chu.

          Thập quốc chủ yếu chỉ một số chính quyền cát cứ phong kiến ở phía nam đương thời (Bắc Hán ở phía bắc), ví dụ như trong văn chương xuất hiện Nam Đường 南唐 (Hậu chủ Lí Dục 李煜), Bắc Hán 北汉 (hoàng đế là Lưu Kế Nguyên 刘继元), Hậu Thục 后蜀 (hoàng đế là Mạnh Sưởng 孟昶), Ngô Việt quốc 吴越国 (hoàng đế là Tiền Hoằng Thục 钱弘俶).

          Thời kì Ngũ Đại tương đối hỗn loạn.

Chú của người dịch

Ngũ Đại Thập Quốc 五代十国 là hợp xưng của Ngũ Đại 五代 (năm 907 – năm 960) và Thập Quốc 十国 (năm 902 – năm 970).

          Ngũ đại là 5 chính quyền lần lượt định đô ở khu vực trung nguyên sau khi triều Đường diệt vong, gồm: Hậu Lương 后梁, Hậu Đường 后唐, Hậu Tấn 后晋, Hậu Hán 后汉, Hậu Chu 后周. Tháng 4 năm Thiên Hựu 天祐thứ 4 (năm 907), Lương Vương Chu Hoảng 朱晃 (vốn tên là Ôn , hoàng đế triều Đường ban tên Toàn Trung 全忠, trước lúc được nhường ngôi đổi tên là Hoảng ) tiếp nhận Đường Ai Đế Lí Chúc 唐哀帝李柷 thiện nhượng, kiến lập triều Hậu Lương tại khu vực trung nguyên, định đô tại Đông kinh Khai Phong phủ 东京开封府 (nay là Khai Phong 开封 Hà Nam 河南), mở đầu thời Ngũ Đại Thập Quốc. Tháng Giêng năm Hiển Đức 显德 thứ 7 triều Hậu Chu 后周 (năm 960), Triệu Khuông Dận 赵匡胤 phát động binh biến tại Trần Kiều 陈桥, khoác áo bào, tiếp nhận Chu Cung Đế 周恭帝thiện nhượng, kiến lập triều Bắc Tống, kết thúc thời Ngũ Đại.

          Cuối đời Đường, thời Ngũ Đại và đầu đời Tống, ngoài khu vực trung nguyên ra còn tồn tại 10 chính quyền cát cứ: Tiền Thục 前蜀, Hậu Thục 后蜀, Nam Ngô 南吴 (Dương Ngô 杨吴), Nam Đường 南唐, Ngô Việt 吴越, Mân quốc 闽国, Nam Sở 南楚 (Mã Sở 马楚), Nam Hán 南汉, Bắc Hán 北汉. Tân Ngũ Đại sử 新五大史 cùng các sử học gia đời sau gọi chung đó là “thập quốc”.

https://baike.baidu.com/item/%E4%BA%94%E4%BB%A3%E5%8D%81%E5%9B%BD/433599

                                                                                Huỳnh Chương Hưng

                                                                                Quy Nhơn 07/4/2021

Nguồn

THÚ THUYẾT TRUNG QUỐC SỬ

趣说中国史

Tác giả: Thú Ca 趣哥

                                                    Bắc Kinh – Đài Hải xuất bản xã, 2020 

Previous Post Next Post