Dịch thuật: Bình thành công đức bấy lâu (2491)

 

BÌNH THÀNH CÔNG ĐỨC BẤY LÂU (2491)

          Bình thành: Xuất xứ từ câu “Địa bình thiên thành” 地平天成 trong Thượng thư – Đại Vũ mô 尚书 - 大禹谟. Nguyên chỉ việc ông Vũ trị thuỷ thành công khiến muôn vật trong thiên hạ trưởng thành. Về sau dùng để ví mọi việc được sắp xếp ổn thoả, thiên địa bình hoà vô sự.

          Địa bình thiên thành, lục phủ tam sự duẫn trị, vạn thế vĩnh lại, thời nãi công.

          地平天成, 六府三事允治, 万世永赖, 时乃功

          (Thuỷ thổ được trị bình, muôn vật trưởng thành, lục phủ tam sự đã được sắp đặt trật tự, muôn đời sau đều nhờ cậy vào công lao to lớn của ông)

https://baike.baidu.com/item/%E5%9C%B0%E5%B9%B3%E5%A4%A9%E6%88%90

          Trong Tả truyện – Văn Công thập bát niên 左传 - 文公十八年 có ghi:

          Thuấn thần Nghiêu, cử bát khải, sử chủ hậu thổ, dĩ quỹ bách sự, mạc bất thời tự, địa bình thiên thành.

          舜臣尧, 举八恺, 使主后土, 以揆百事, 莫不时序, 地平天成.

          (Lúc ông Thuấn làm bề tôi cho Đế Nghiêu, đã tiến cử tám người hiền tài, để họ đảm nhiệm chức quan quản lí đất đai, xử lí trăm việc, không việc nào là không thuận thời, thiên địa bình hoà vô sự)

http://www.guoxuemeng.com/guoxue/215.html

Bình thành công đức bấy lâu

Ai ai cũng đội trên đầu biết bao

(“Truyện Kiều” 2491 – 2492)

Bình thành: Do chữ Bình thiên thành địa trong Kinh Thư, ý nói nhà vua làm cho trời đất được yên.

(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội, Hà Nội – 1989)

Trong “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích, ghi rằng:

          Thư: Thiên bình địa thành, nãi Vũ chi công.

          : 天平地成乃禹之功

          (Kinh Thư: Trời đất bằng phẳng là công ông Vũ)

(Sài Gòn: nxb Sống Mới, 1960)

Xét: Bản “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích, câu 2492 là:

Ai ai cũng đội trên đầu XIẾT bao 

                                                                 Huỳnh Chương Hưng

                                                                 Quy Nhơn 28/3/2021 

Previous Post Next Post