Dịch thuật: Vì ai ngăn đón gió đông (793) ("Truyện Kiều")


VÌ AI NGĂN ĐÓN GIÓ ĐÔNG (793)
          Gió đông: lấy ý từ bài thơ Xích Bích赤壁 của Đỗ Mục杜牧thời Đường:
Chiết kích trầm sa thiết vị tiêu
Tự tương ma tẩy nhận tiền triều
Đông phong bất dữ Chu Lang tiện
Đồng tước xuân thâm toả Nhị Kiều
折戟沉沙铁未销
自将磨洗认前朝
东风不与周郎便
铜雀春深锁二乔
(Cây kích gãy chìm trong cát, sắt vẫn chưa bị tiêu huỷ
Đem rửa qua nhận ra đó là di vật của triều đại trước trong trận chiến Xích Bích
Nếu như không có gió đông giúp Chu Lang
Thì Tào Tháo thắng lợi sẽ bắt hai nàng Kiều đem về nhốt nơi đài Đồng Tước)
          Từ bài thơ này, Nguyễn Du liên tưởng đến sự kiện Khổng Minh孔明 dùng mưu trí để chọc tức Chu Du周瑜, Khổng Minh đem 2 câu trong bài Đồng Tước đài phú 銅雀台賦  ca tụng đài Đồng Tước銅雀 của Tào Thực 曹植 là:
Liên nhị kiều ư đông tây hề,
Nhược trường không chi đế đông.
連二橋於東西兮
若長空之蝃蝀
(Nối liền hai cầu ở đông tây,
Như cầu vồng ở giữa trời.)
đổi thành:
Lãm nhị Kiều ư đông nam hề,
Lạc triêu tịch chi dữ cộng.
攬二喬於東南兮
樂朝夕之與共
(Bắt hai nàng Kiều ở đông nam hề
Để sớm tối cùng vui.)
          Hai nàng Kiều ở đây chính là Đại Kiều và Tiểu Kiều, một người là vợ Tôn Sách 孙策, một người là vợ Chu Du 周瑜.

Vì ai ngăn đón gió đông
Thiệt lòng khi ở đau lòng khi đi
(“Truyện Kiều” 793 – 794)
Gió đông: Gió từ phương đông đến, chỉ gió mùa xuân mát mẻ làm hoa cỏ tốt tươi.
(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội, Hà Nội – 1989)
Trong “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích, ghi rằng:
          Đường thi: Đông phong bất dữ Chu lang tiện.
          唐詩: 東風不與周郎便
          (Thơ Đường: Gió đông không cho ngươi Chu lang được tiện)
(Sài Gòn: nxb Sống Mới, 1960)

Xét: Theo ý riêng, cả câu “Vì ai ngăn đón gió đông” mượn điển trên, ý nói gió đông bị ngăn cản nên Thuý Kiều không đến được với Kim Trọng.
          Trong “Tư liệu Truyện Kiều  - Bản Duy Minh Thị 1872” do GS Nguyễn Tài Cẩn phiên Nôm, câu 793 là:
Vì TA ngăn đón gió đông
                                                     (Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 2002)

                                                            Huỳnh Chương Hưng
                                                               Quy Nhơn 31/5/2020
Previous Post Next Post