THƯỢNG Y Y QUỐC
上医医国
CHỮA TRỊ CHO ĐẤT NƯỚC LÀ THẦY THUỐC BẬC CAO
Giải thích: Thượng y 上医: thầy thuốc cao minh. Y quốc 医国: dẹp trừ tên nạn của đất nước. Ví người có tài cao
có thể trị lí quốc gia.
Xuất xứ: Xuân Thu . Tả Khâu Minh 左丘明: Quốc ngữ - Tấn ngữ bát 国语 - 晋语八.
Thời
Xuân Thu, Tấn Bình Công 晋平公 bệnh, Tần Cảnh Công 秦景公 phái một y quan đi đến chữa trị.
Vị
y quan tên Y Hoà 医和
đó cẩn thận chẩn
đoán bệnh tình của Tấn Bình Công, sau khi ra khỏi cung, nói với đại thần của nước
Tấn là Triệu Văn Tử 赵文子:
-
Bệnh của quốc quân các ông là do xa rời
hiền thần, mê luyến nữ sắc mà ra. Bởi ông ấy hoang dâm hưởng lạc, cho nên không
có hiền thần, trời cũng không bảo hộ cho ông ta. Nếu ông ta sống mà không chết,
các chư hầu cũng sẽ phản đối ông ta.
Triệu
Văn Tử rất không vui, nói rằng:
-
Tôi và hai ba vị đại thần nước Tấn phò tá
quốc quân giúp ông ấy làm minh chủ chư hầu, đến nay đã được 8 năm rồi, trong nước
không xảy ra hoạ loạn, sao ông lại nói quốc quân không có hiền thần, trời cũng
không bảo hộ ông ấy?
Y
Hoà nói rằng:
-
Các ông không khuyên can quốc quân, để mặc
ông ấy mê luyến nữ sắc. Đến khi ông ấy có bệnh, các ông lại không tự động thoái
vị, vẫn chuyên quyền đương chính. Quốc quân làm minh chủ 8 năm đã là đủ dài,
làm gì có thể duy trì như thế mãi được?
Triệu
Văn Tử không phục:
-
Ông là y quan lẽ nào còn có thể trị bệnh
cho đất nước?
Y
Hoà đáp rằng:
-
Chữa trị cho đất nước là thầy thuốc bậc
cao, thấp xuống một chút mới chữa trị cho người.
Triệu
Văn Tử hỏi:
-
Thế thì, quốc quân của chúng tôi còn sống
được mấy năm nữa?
Y
Hoà đáp rằng:
-
Nếu chư hầu không phản đối quốc quân, quốc
quân của các ông vẫn tiếp tục mê luyến nữ sắc, như vậy thì chưa đến 3 năm; nếu
chư hầu phản đối nước Tấn, quốc quân của các ông không hoang dâm hưởng lạc, tuy
thân thể không thể suy sụp ngay, nhưng cũng chỉ sống thêm được 10 năm.
Qua
10 năm quả nhiên Tấn Bình Công chết.
Huỳnh Chương Hưng
Quy
Nhơn 30/4/2020
Nguyên tác Trung văn
THƯỢNG Y Y QUỐC
上医医国
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ
CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại
văn nghệ xuất bản xã, 2004
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật