Dịch thuật: Hỉ thần truyền thuyết - Cao Môi Nữ Oa

HỈ THẦN TRUYỀN THUYẾT
CAO MÔI NỮ OA

          Nữ Oa 女娲 là vị nữ thần được dân gian Trung Quốc sùng bái từ lâu đời, bà được xem là sáng thế thần, thuỷ tổ thần, lại là hồng hỉ thần chuyên quản việc hôn nhân, tức vị Môi thần 媒神 (vị thần chuyên về mai mối hôn nhân) sớm nhất từ khi có sử đến nay.
          Theo truyền thuyết, Nữ Oa có thể hoá sinh vạn vật, công tích vĩ đại của bà một là luyện đá vá trời, hai là nặn đất thành người. Nữ Oa dùng hoàng thổ và nước tạo ra con người, nghĩ đến người cần phải đời đời nối nhau, sinh sôi bất tuyệt, vì thế sáng lập ra chế độ hôn nhân, khiến nam nữ kết hợp sinh đẻ con cái, thế là Nữ Oa trở thành người mai mối đầu tiên, được đời sau tôn thờ là “Môi thần”, cũng được xưng là “Cao môi” 高禖. Điển lễ mà mọi người tế tự vị thần này rất long trọng. Sự xuất hiện của thần Nữ Oa đã phản ánh hôn nhân trong xã hội thị tộc mẫu hệ lấy nữ làm trung tâm, nữ tộc trưởng nắm giữ đại sự hôn nhân trong toàn tộc.
          Nữ Oa, nữ đế thời thượng cổ, dân gian xưng là Nữ Oa Nương Nương 女娲娘娘, có danh khí rất lớn trong số chư thần viễn cổ được dân gian thờ kính. Hình tượng Nữ Oa được ghi chép trong Sơn Hải kinh 山海经 là mặt người thân rắn, một ngày có 70 lần biến hoá, thần thông quảng đại.
          Trong Hoài Nam Tử - Lãm minh 淮南子 - 览冥có nói, thời thượng cổ, bốn trụ chống trời bị phế, cửu châu tách ra, trời không thể che toàn bộ, đất không thể chở toàn bộ. Khắp nơi đều là đại hoả hồng thuỷ, mãnh thú ăn thịt người, chim lớn cắp lấy người già và trẻ nhỏ để ăn. Lúc bấy giờ Nữ Oa đang luyện đá ngũ sắc để vá trời, liền bẻ lấy chân con ngao làm trụ chống, giết hắc long cứu Kí Châu 冀州, tích chứa tro của cỏ lô để ngăn nước lớn. Công lao của bà, trên có thể đến chín tầng trời, dưới có thể đến địa phủ.
          Lại có truyền thuyết Nữ Oa nặn đất tạo ra con người mà nhà nhà đều biết. Truyền thuyết kể rằng, khi trời đất vừa mới từ hỗn độn tách ra, trên mặt đất không có người. Nữ Oa cho rằng có người, cuộc sống trên mặt đất sẽ tốt hơn, thế là bà dùng hoàng thổ nặn thành người. Công việc quá nhiều, bà quả thực rất bận, bèn dùng sợi dây thừng nhúng vào bùn đất, vết bùn văng ra thành con người. Con người được tạo ra phải thông qua hôn nhân mới có đời sau, nhân đó mà Nữ Oa không chỉ tạo ra con người mà còn quan tâm đến việc hôn nhân của con người.
          Để cho nhân loại được kéo dài liên miên bất tuyệt, Nữ Oa đặt ra tính thị và chế định lễ chế hôn thú, sáng lập ra chế độ hôn nhân, khiến nam nữ tương ái kết hợp, kiến lập gia đình, sinh con đẻ cháu. Bà được tôn xưng là “Môi thần” 媒神, cũng xưng là “Cao môi” 高媒, “Cao môi” 皋媒, “Thần môi”神媒, “Nữ môi” 女媒... vị thần chuyên về ái tình, hôn nhân, sinh sản.
          Mã Túc 馬驌đời Thanh trong quyển Dịch sử 绎史 đã dẫn Phong tục thông 风俗通, nói rằng, Nữ Oa trong miếu Thần, đảo cáo cầu xin thần cho bà làm “Nữ môi”. Được Thần hứa cho, Nữ Oa bèn sắp xếp việc hôn phối của nam nữ , từ đó mới có hôn nhân. La Bí 罗泌 đời Tống trong Lộ sử - Hậu phi nhị 路史 - 后妃二 nói rằng, Nữ Oa làm người mai mối, cho nên người đời sau khi kiến lập quốc gia, đã thờ bà làm Môi thần. Thời Tiên Tần, thiên tử đích thân chủ trì tế tự Môi thần, nghi thức long trọng, xét thực chất là hình thức biểu đạt tế bái tổ tiên. Trong Lễ kí 礼记 có chép, để tế tự Thần hôn nhân, mọi người tại vùng ngoại ô kiến lập miếu Cao môi 高禖, dùng lễ tiết long trọng nhất là tam sinh heo, trâu, dê nguyên cả con để dâng tế. Nữ Oa không chỉ tạo ra người Trung Quốc mà còn là vị thần hôn nhân của người Trung Quốc. Trong Chu lễ - Môi thị 周礼 - 媒氏 có nói: Tháng 2 Trọng Xuân, thanh niên nam nữ tập trung lại với nhau ca múa vui chơi. Nam nữ nào tâm đầu ý hợp, ra nơi đồng trống, lấy trăng sao trên trời làm màn, lấy cỏ xanh làm giường, tự do kết hôn, gọi là “thiên tác chi hợp” 天作之合, lúc bấy giờ không ai có thể can thiệp, việc tư bôn cũng không cấm chỉ, người mà không có con, cũng đến miếu Nữ Oa cầu xin, Nữ Oa nhân đó cũng kiêm luôn làm “Tống Tử Nương Nương” 送子娘娘.
         
                                                               Huỳnh Chương Hưng
                                                           Quy Nhơn 30/11/2019

Nguồn
HỈ THẦN TRUYỀN THUYẾT – CAO MÔI NỮ OA
喜神传说 - 高媒女娲
Trong quyển
ĐỒ THUYẾT HỈ VĂN HOÁ
图说喜文化
Tác giả: Ân Vĩ 殷伟, Trình Kiến Cường 程建强
Bắc Kinh: Thanh Hoa đại học xuất bản xã, 2013
Previous Post Next Post