THUỶ
THÂM HOẢ NHIỆT
水深火热
NƯỚC SÔI LỬA BỎNG
Giải
thích: hình dung cuộc sống của nhân dân
vô cùng thống khổ.
Xuất
xứ: Chiến Quốc
. Mạnh Kha 孟轲:
Mạnh Tử - Lương Huệ Vương 孟子 - 梁惠王.
Thời Chiến Quốc, nước Yên bạo phát nội
loạn. Thế là nước Tề thừa cơ xâm nhập, Tề Tuyên Vương 齐宣王 phái Đại tướng Khuông
Chương 匡章 thống
lĩnh 10 vạn binh đánh nước Yên. Nhân dân nước Yên bất mãn với nội chiến, không
muốn ra sức kháng cự quân Tề. Một số nơi lại đưa gạo đưa nước cho quân Tề bày tỏ
sự hoan nghinh. Khuông Chương chỉ dùng 50 ngày là đã công hạ được quốc đô nước
Yên, nhưng Khuông Chương không quản thúc quân đội nên sĩ tốt lăng nhục nhân dân,
thế là người dân nước Yên lần lượt nổi dậy phản kháng.
Lúc bấy giờ, Tề Tuyên Vương hướng đến
Mạnh Tử 孟子 đang
du thuyết nước Tề để xin thỉnh giáo, hỏi rằng:
- Có
người khuyên ta không nên thôn tính nước Yên, có người lại khuyên ta nên thôn
tính, rốt cuộc phải làm sao?
Mạnh Tử đáp rằng:
- Nếu
như thôn tính nước Yên mà nhân dân nơi đó vui mừng, thì thôn tính. Đã có trường
hợp như thế của người xưa, như Chu Vũ Vương.
Đó là chỉ việc Chu Vũ Vương 周武王 thảo
phạt Thương Trụ 商纣, cứu dân
đang trong lửa nước, diệt Thương kiến lập vương triều Tây Chu. Mạnh Tử lại nói
tiếp:
- Nếu
như thôn tính nước Yên mà nhân dân nơi đó không vui mừng thì không nên thôn
tính. Đã có trường hợp như thế của người xưa, như Chu Văn Vương.
Đó là chỉ việc phụ thân của Chu Vũ
Vương là Chu Văn Vương 周文王, lúc đầu
tuy đã có được hai phần ba thiên hạ, nhưng ông cho rằng vương triều Thương nhân
tâm chưa mất hết, vẫn thờ phụng Thương triều, nên không vội tiêu diệt. Tiếp đó
Mạnh tử chỉ ra rằng:
- Lúc
đầu quân Tề công nhập nước Yên, nhân dân nước Yên đưa cơm đưa nước bày tỏ sự
hoan nghinh, đó là do bởi nhân dân nước Yên muốn thoát khỏi những ngày tháng thống
khổ; còn như nay nếu nước Tề tấn công thôn tính nước Yên, đem lại cho nhân dân
tai nạn mất nước, khiến họ rơi vào cảnh nước sôi lửa bỏng, họ đương nhiên sẽ
mong nước khác đến giải cứu.
Tề Tuyên Vương không cho là như thế, dốc
lòng muốn thôn tính nước Yên, kết quả không những gây ra sự phản kháng của nước
Yên, mà còn khiến các nước khác cũng bày tỏ việc cần phải cứu giúp nước Yên. Tề
Tuyên Vương bị buộc phải rút quân khỏi nước Yên.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 23/9/2019
Nguyên tác Trung văn
THUỶ THÂM HOẢ NHIỆT
水深火热
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ
CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại
văn nghệ xuất bản xã, 2004
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật