Dịch thuật: Nguồn gốc họ Quách (Bách gia tính)

NGUỒN GỐC HỌ QUÁCH

          Về nguồn gốc họ Quách 郭chủ yếu có 4 thuyết:

1- Xuất phát từ chi Quách 郭 thời Hạ, Thương và con cháu đời sau của Quách Sùng 郭崇. Họ Quách sớm từ triều Hạ Trung Quốc cách nay hơn 4000 năm đã có rồi.

2- Lấy nơi cư trú làm họ. Quách 郭, nghĩa của chữ là thành quách, hiện tượng này tương đối ít.

3- Xuất phát từ tính Cơ姬. Thời cổ hai chữ chữ 郭 (quách) và 虢 (quắc) tương thông, Quách thị 郭氏tức Quắc thị 虢氏, là con cháu đời sau tính cơ 姬của Hoàng Đế 黄帝. Thời Chu Vũ Vương 周武王, Quắc Thúc 虢叔  (có thuyết cho là Quắc Trọng 虢仲) ở Tây Quắc 西虢, Quắc Trọng 虢仲 (có thuyết cho là Quắc Thúc 虢叔) ở Đông Quắc 东虢. Thời Chu Bình Vương 周平王, Trịnh Vũ Công 郑武公 diệt Huệ Cối 惠郐và Đông Quắc 东虢, kiến lập nước Trịnh 郑, đóng đô tại vùng đất nay là Tân Trịnh 新郑 Hà Nam 河南. Chu Bình Vương đem địa phận của Quắc Thúc phong cho Trịnh Vũ Công. Cách làm của Chu Bình Vương đã dẫn tới sự bất mãn của chư hầu. Thế là nước Sở ở phía nam, bắt đầu từ thời Sở Trang Vương 楚庄王đã không ngừng phát động chiến tranh với nhà Chu, kiêm tính luôn các nước chung quanh, vùng đất của Quắc Thúc được phân phong cho nước Trịnh chính là một trong số đó. Chu Bình Vương không thể không phong Dương Khúc 阳曲 cho người cháu là Tự 序 của Quắc Thúc để bổ cứu. Từ đó, hiệu xưng là “Quắc Công” 虢公. Nhân vì 虢 (quắc) và 郭 (quách) đồng âm, nên lại xưng là “Quách Công” 郭公, con cháu đời sau có Quách thị 郭氏.

4- Xuất phát là mạo nhận họ hoặc đổi họ. Như thời nhà Hậu Lương 后梁có Thành Nạp 成纳, sau mạo nhận là Quách thị 郭氏; thời nhà Hậu Tấn 后晋 có Quách Kim Hải 郭金海, vốn người Đột Quyết 突厥, đổi họ sang họ của người Hán; thời nhà Hậu Chu 后周 có Thái tổ Quách Uy 郭威, vốn con của người họ Thường 常, lúc nhỏ theo mẹ, mẹ được gã cho người họ Quách 郭, nên đổi sang họ Quách.

Họ Quách là họ lớn xếp thứ 18 của Trung Quốc,  ước chiếm 1,15% nhân khẩu của dân tộc Hán trong cả nước. Các tỉnh Hà Nam, Hà Bắc, Sơ Đông, Hồ Nam, Tứ Xuyên, Hồ Nam, Quảng Đông có nhiều người mang họ Quách 郭.

Danh nhân các đời

          Thời Chiến Quốc có Quách Túng 郭纵 là nhà đại thương nghiệp, nhân kinh doanh việc đúc đồng luyện thép mà trở thành cự phú. Thời Tây Hán có du hiệp Quách Giải 郭解. Thời Tam Quốc có Quách Gia 郭嘉, mưu sĩ của Tào Tháo 曹操nước Nguỵ, đa mưu thiện chiến, lập nhiều kì công. đặc biệt nổi danh ở trận chiến Quan Độ 官渡, khi chết chỉ mới 38 tuổi. Thời Đông Tấn có huấn hỗ học gia Quách Phác 郭璞, bác học đa tài, ham thích cổ văn kì tự, đã chú thích các bộ sách như Nhĩ nhã 尔雅, Mục thiên tử truyện 穆天子传, Sơn hải kinh山海经, Sở từ楚辞  được các nhà chú sớ đời sau coi trọng. Thời Đường có danh tướng Quách Tử Nghi 郭子仪 , có công dẹp yên loạn An Sử 安史 thời Trung Đường, được phong là Phần Dương Vương 汾阳王. Thời Nguyên có Quách Thủ Kính 郭守敬, thiên văn học gia, thuỷ lợi học gia và số học gia kiệt xuất, ông từng chủ trì biên chế bộ Thụ thời lịch 授时历, lưu hành được 360 năm, đó là bộ lịch pháp được thi hành lâu nhất trong lịch sử Trung Quốc. Hiện đại có Quách Mạt Nhược 郭沫若, tác gia, thi nhân, lịch sử học gia, kịch tác gia, khảo cổ học gia kiệt xuất và cũng là nhà hoạt động xã hội.

                                                        Huỳnh Chương Hưng

                                                        Quy Nhơn 04/8/2019

Nguyên tác Trung văn

 QUÁCH TÍNH UYÊN NGUYÊN

郭姓渊源

Trong quyển

BÁCH GIA TÍNH

百家姓

Biên soạn: Triệu Dương 赵阳

Cát Lâm Đại học xuất bản xã, 2005