TRỊNH
HOÀ VỐN HỌ MÃ
Trịnh Hoà 郑和 là nhà hàng hải vĩ đại thời cổ của
Trung Quốc. Từ năm 1405 đến năm 1433, Trịnh Hoà trước sau 7 lần viễn hàng xuống
tây dương,đi khắp hơn 30 nước Á Phi, hàng trình tổng cộng trên 7 vạn hải lí,
trong sách lịch sử hàng hải thế giới có bài viết huy hoàng tráng lệ. Tên tuổi
Trịnh Hoà lưu phương thiên cổ, nổi tiếng trong và ngoài nước. Nhưng Trịnh Hoà
không phải là nguyên danh của ông. Trịnh Hoà vốn họ Mã 马, nguyên danh gọi là Mã Hoà 马和, nhân vì trong gia đình ông là
thứ 3 , nên gọi ông là Tam Bảo 三宝. Trịnh Hoà là tên do Minh Thành Tổ Chu Đệ 明成祖朱棣 ban cho. Nói ra, bên trong còn
có một giai đoạn lịch sử đầy đau thương gian khổ.
Năm 1371, Trịnh Hoà được sinh ra tại
Côn Dương Châu 昆阳州
Vân Nam 云南 (nay là huyện Phổ Ninh 普宁Vân Nam云南), trong một gia đình danh môn vọng
tộc theo Y Tư Lan giáo 伊斯兰教 (đạo Islam - ND).
Theo khảo chứng, thuỷ tổ của ông là hậu nhân của Thánh vương A Rập Mục Hãn Mặc
Đức 穆罕默德 (Muhammad /
Mô ha mét - ND), từng làm quốc vương Phổ Hoá Lực 普化力 của Thiên Phương quốc 天方国 ở Tây Vực, sau quy thuận triều Tống.
Thời kì Tống Nguyên, tổ tiên của ông mấy đời làm quan tại triều. Thời Nguyên,
nhận mệnh của Nguyên Thế Tổ đi sứ Vân Nam
云南, cả nhà dời đến Vân Nam .
Khi tổ tiên của ông làm quan tại Vân Nam , rất có chính tích, sau khi qua
đời, được tặng xưng hiệu “Thủ nhân tá vận, an viễn tế mĩ công thần” 守仁佐运, 安远济美功臣. Tổ tiên của Trịnh Hoà đều là
tín đồ trung thành của đạo Islam, tổ phụ và phụ thân ông từng đến Thánh địa
Islam tham gia triều Thánh. Phụ thân ông thường giảng cho ông nghe tình hình đi
Mạch Gia 麦加
(Mecca - ND) triều
Thánh và những điều mắt thấy tai nghe trên đường đi, những điều đó có ảnh hưởng
rất lớn đối với Trịnh Hoà khi còn nhỏ. Nhưng bất hạnh là, năm Trịnh Hoà 11 tuổi,
phụ thân ông bị bệnh và qua đời. Năm sau, ông lại bị quân triều Minh tiến vào
Vân Nam
bắt đi, đồng thời bị đưa đi làm thái giám trong vương phủ của Yên Vương Chu Đệ 燕王朱棣. Biến cố lịch sử đau thương này
đã thay đổi vận mệnh của ông.
Trịnh Hoà thông minh lanh lợi, trong
vương phủ của Chu Đệ, ông dần thích ứng, đồng thời được Chu
Đệ tín nhiệm. Khi Chu Đệ phát động “Tĩnh nạn chi biến” 靖难之变 tranh đoạt vương vị với người
cháu là Chu Doãn Văn 朱允炆, Trịnh Hoà luôn ở bên cạnh Chu Đệ. Trịnh Hoà cơ trí đảm lược,
nhiều lần ra vào chiến trận, lại còn hiến kế hiến sách, lập được kì công, rất
được Chu Đệ tán thưởng, Sau khi Chu Đệ xưng đế, lập tức thăng nhậm ông làm Nội
quan thái giám, đây là cơ cấu chuyên thị phụng hoàng đế, rất có thực quyền. Chu Đệ ngoài thăng quan chức cho Trịnh Hoà, còn đích thân
viết chữ “trịnh” 郑,
ban cho ông để làm họ. Trong lịch sử, hoàng đế triều Minh rất ít người lấy họ của
mình để ban tặng người khác, ban tặng Trịnh Hoà là họ “Trịnh” là để biểu chương
Trịnh Hoà đã có cống hiến trong chiến dịch Trịnh Thôn Bá 郑村坝, đó là chiến dịch mang tính
then chốt xoay chuyến cuộc chiến. Trong chiến dịch này, Chu Đệ đã đánh bại 50 vạn
đại quân mà Chu Doãn Văn giao cho Lí Cảnh Long 李景隆 thống lĩnh, con ngựa quý của Chu Đệ chiến tử. Xét thấy Trịnh Hoà trong chiến dịch đó lập
chiến công hiển hách, đồng thời để kỉ niệm ngựa quý của mình, Chu Đệ bèn lấy địa
danh “Trịnh” của Trịnh Thôn Bá ban tặng cho ông để làm họ, đổi Mã Hoà thành Trịnh
Hoà, đó chính là lai lịch tên Trịnh Hoà.
Trịnh Hoà vốn tin phụng đạo Islam, về
sau dưới sự dẫn tiến của hoà thượng Đạo Diễn 道衍 nổi tiếng, ông tiếp thụ Bồ Tát
giới, trở thành đệ tử của Phật môn, đồng thời lấy pháp danh Phúc Cát Tường 福吉祥. Trong đề kí ở bộ Đại Tạng kinh 大藏经 mà Trịnh Hoà dâng cho chùa Ngũ
Hoa 五华
ở Vân Nam 云南có ghi chép rõ ràng. Đề kí viết
rằng:
Đại
Minh quốc phụng Phật tín quan thái giám Trịnh Hoà, pháp danh Phúc Cát Tường
..... sở kí Phúc Cát tường ki thụ mệnh vu tứ phương, kinh thiệp hải dương .....
大明国奉佛信官太监郑和,
法名福吉祥 ..... 所冀福吉祥几受命于四方,经涉海洋.....
(Tín quan phụng Phật của nước Đại Minh
là thái giám Trịnh Hoà, pháp danh Phúc Cát Tường ..... mong Phúc Cát Tường thụ
mệnh bốn phương, vượt khắp hải dương ....)
Trong đó
nhiều chỗ nhắc đến Trịnh Hoà và pháp danh Phúc Cát Tường. Lạc khoản của đề kí
ghi rằng:
Vĩnh
Lạc thập bát niên ngũ nguyệt cát nhật Phúc Cát Tường cẩn đề.
永乐十八年五月吉日福吉祥谨题
(Ngày tốt tháng 5 năm Vĩnh Lạc thứ 18
Phúc Cát Tường kính cẩn đề)
Tổng hợp những điều nói trên, chúng ta
biết được rằng, Trịnh Hoà vốn họ Mã, gọi là Mã Hoà, sau khi Chu Đệ ban cho ông
họ “Trịnh”, mới gọi là Trịnh Hoà. Trịnh Hoà không chỉ tín phụng đạo Islam mà
cũng tín phụng Phật giáo, lại còn có pháp danh Phật giáo là Phúc Cát Tường.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 08/7/2019
Nguồn
TRUNG
QUỐC NHÂN DANH ĐÍCH CỐ SỰ
中国人名的故事
Tác giả: Trương Tráng Niên 张壮年
Trương Dĩnh Chấn 张颖震
Sơn
Đông hoạ báo xuất bản xã, tháng 9-2005
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật