BÌNH
DỊ CẬN NHÂN
平易近人
HIỀN HOÀ DỄ GẦN
Giải
thích:
“bình dị” 平易 nguyên chỉ
đường đi bằng phẳng, rộng rãi, sau dùng để ví tính tình hiền hoà, dễ gần, khiến
người khác dễ tiếp cận.
Xuất xứ: Hán . Tư Mã Thiên 司马迁: Sử kí – Lỗ Chu Công thế gia 史记鲁周公世家 .
Em
trai Chu Vũ Vương 周武王
là Chu Công 周公 từng giúp Chu Vũ Vương diệt triều
Thương, kiến lập vương triều Chu có nhiều công lớn. Sau khi Chu Vũ Vương qua đời,
Thành Vương 成王
tuổi hãy còn nhỏ
lên kế vị, Chu Công thay Thành Vương xử lí chính vụ. Lúc đó, em trai của Vũ
Vương là Quản Thúc 管叔 và Thái Thúc 蔡叔 không phục, đã cùng với con của Trụ Vương 纣王 là Vũ Canh 武更 khởi binh phản loạn. Chu Công
hành động quả đoán, bình định được cuộc phản loạn. Tiếp đó, lại đánh bại sự phản
kháng của tộc Di 夷
phía đông, tiếp tục
phân phong chư hầu, đồng thời xây dựng Lạc Ấp 洛邑(nay là thành phố Lạc Dương 洛阳 tỉnh Hà Nam 河南).
Chu
Công được phong làm Lỗ Công 鲁公 tại Khúc Phụ 曲阜, nhưng ông vẫn lưu lại đô thành phò tá vương thất, phái con
trưởng là Bá Cầm 伯禽
đi tiếp nhận phong
địa, làm Lỗ Công. Sau khi Bá Cầm đến đất Lỗ, qua 3 năm mới báo cáo với Chu Công
về tình hình thực thi chính sự nơi đó. Bá Cầm nói rằng:
-
Thay đổi phong tục nơi đó, cách tân lễ
pháp nơi đó, sau 3 năm mới thấy hiệu quả, cho nên đến báo muộn.
Trước
đó, Khương Thượng 姜尚
cũng từng có công
phò tá Văn Vương, Vũ Vương diệt triều Thương, được phong ở đất Tề, ông ta chỉ
qua 5 tháng đã báo cáo với Chu Công tình hình thực thi chính sự nơi đó. Đương
thời, Chu Công cảm thấy kinh ngạc, bèn hỏi rằng:
-
Ông làm sao mà nhanh chóng báo cáo tình
hình như thế?
Khương
Thượng đáp rằng:
-
Tôi đã giản hoá lễ tiết giữa quân thần, mọi
việc đều làm theo phong tục nơi đó, cho nên mới nhanh như thế.
Đối
với Bá Cầm qua 3 năm mới báo cáo, Chu Công than rằng:
-
Ôi! Con cháu đời sau của nước Lỗ sẽ là bề
tôi của nước Tề mất rồi! Chính lệnh không giản ước dễ thi hành, thì bách tính sẽ
không thể thân cận được. Chính lệnh bình dị dễ thi hành, thì bách tính tất sẽ
quy phụ (bình dị cận nhân 平易近人)
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 09/3/2019
Nguyên tác Trung văn
BÌNH DỊ CẬN NHÂN
平易近人
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ
CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại
văn nghệ xuất bản xã, 2004
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật